Kiedy można sprawdzić płeć dziecka? Metody i terminy
Oczekiwanie na dziecko to czas pełen emocji i pytań. Jednym z najczęściej zadawanych jest to, kiedy można sprawdzić płeć dziecka. Niezależnie od tego, czy chcesz jak najszybciej poznać płeć swojego maluszka, czy wolisz poczekać na bardziej wiarygodne wyniki, warto wiedzieć, jakie są możliwości i kiedy poszczególne metody dają najbardziej miarodajne rezultaty. W tym artykule przedstawiamy kompleksowe informacje na temat terminów i metod określania płci dziecka podczas ciąży.
Metody określania płci dziecka
Istnieje kilka metod, które pozwalają określić płeć dziecka w różnych etapach ciąży. Każda z nich charakteryzuje się innym poziomem dokładności i jest dostępna w różnych momentach rozwoju płodu [1]. Poznajmy najważniejsze z nich.
Badanie USG – najpopularniejsza metoda
Ultrasonografia (USG) to najbardziej powszechna metoda określania płci dziecka. Podczas badania lekarz ocenia zewnętrzne narządy płciowe płodu. Dokładność tej metody zależy od wielu czynników, w tym od tygodnia ciąży, ułożenia dziecka, doświadczenia lekarza oraz jakości sprzętu [2]. Warto pamiętać, że nawet w optymalnych warunkach, USG nie daje 100% pewności co do płci dziecka.
Testy NIPT – nieinwazyjne badania prenatalne
Nieinwazyjne badania prenatalne (NIPT) to testy wykonywane z krwi matki, które analizują DNA płodu obecne w krwiobiegu kobiety. Oprócz wykrywania wad genetycznych, testy te mogą również określić płeć dziecka z bardzo wysoką dokładnością (ponad 99%) [3]. NIPT można wykonać już od 10. tygodnia ciąży, co czyni je jedną z najwcześniejszych metod określania płci.
Badania inwazyjne – amniopunkcja i biopsja kosmówki
Amniopunkcja i biopsja kosmówki to inwazyjne badania prenatalne, które również mogą określić płeć dziecka. Są one jednak wykonywane tylko w przypadku podejrzenia wad genetycznych lub innych problemów zdrowotnych płodu, a nie w celu określenia płci [4]. Amniopunkcję wykonuje się zwykle między 15. a 20. tygodniem ciąży, natomiast biopsję kosmówki można przeprowadzić wcześniej, między 10. a 13. tygodniem.
W którym tygodniu ciąży wiadomo płeć dziecka?
Moment, w którym można określić płeć dziecka, zależy od wybranej metody diagnostycznej oraz indywidualnych czynników związanych z przebiegiem ciąży [5]. Poniżej przedstawiamy przybliżone terminy, w których poszczególne metody mogą dostarczyć informacji o płci dziecka.
| Metoda | Najwcześniejszy termin | Optymalny termin | Dokładność |
| USG przezbrzuszne | 12-13 tydzień | 18-22 tydzień | 80-90% (w 12-13 tyg.), 95-99% (w 18-22 tyg.) |
| Test NIPT | 10 tydzień | 10-12 tydzień | Ponad 99% |
| Amniopunkcja | 15 tydzień | 15-20 tydzień | 100% |
| Biopsja kosmówki | 10 tydzień | 10-13 tydzień | 100% |
Pierwszy trymestr (1-13 tydzień)
W pierwszym trymestrze ciąży narządy płciowe dziecka dopiero zaczynają się kształtować. Do około 7. tygodnia ciąży rozwój narządów płciowych przebiega tak samo, niezależnie od płci genetycznej dziecka [6]. Dopiero później, pod wpływem hormonów, zaczynają się różnicować.
Drugi trymestr (14-26 tydzień)
Drugi trymestr to optymalny czas na określenie płci dziecka za pomocą USG. Między 18. a 22. tygodniem ciąży wykonuje się szczegółowe badanie USG, podczas którego lekarz może dokładnie ocenić narządy płciowe dziecka [7]. W tym okresie dokładność określenia płci za pomocą USG wynosi 95-99%, pod warunkiem, że dziecko jest odpowiednio ułożone.
Trzeci trymestr (27-40 tydzień)
W trzecim trymestrze ciąży płeć dziecka jest już bardzo dobrze widoczna na USG, jednak ze względu na wielkość płodu i ograniczoną przestrzeń w macicy, dziecko może być ułożone w sposób utrudniający obserwację narządów płciowych [8]. W tym okresie rzadko wykonuje się badania w celu określenia płci, ponieważ zwykle jest ona już znana z wcześniejszych badań.
Jak sprawdzić płeć dziecka bez USG?
Oprócz metod medycznych, istnieją również alternatywne sposoby określania płci dziecka. Należy jednak pamiętać, że ich skuteczność nie została potwierdzona naukowo, a wyniki należy traktować z dużą rezerwą [9].
Testy apteczne na płeć dziecka
W aptekach i sklepach internetowych dostępne są testy, które rzekomo pozwalają określić płeć dziecka na podstawie próbki moczu matki. Testy te opierają się na analizie poziomu hormonów, jednak ich skuteczność jest kwestionowana przez środowisko medyczne [10]. Badania naukowe nie potwierdzają, aby poziom hormonów w moczu matki mógł wiarygodnie wskazywać na płeć dziecka.
Domowe metody i przesądy
Istnieje wiele domowych metod i przesądów związanych z określaniem płci dziecka. Należą do nich m.in.:
- Kształt brzucha (wysoki brzuch – dziewczynka, niski brzuch – chłopiec)
- Zachcianki żywieniowe (ochota na słodkie – dziewczynka, na słone i kwaśne – chłopiec)
- Tętno płodu (powyżej 140 uderzeń na minutę – dziewczynka, poniżej – chłopiec)
- Wygląd skóry matki (pogorszenie – dziewczynka, poprawa – chłopiec)
- Kalendarz chiński (oparty na wieku matki i miesiącu poczęcia)
Warto podkreślić, że żadna z tych metod nie ma podstaw naukowych, a ich skuteczność jest porównywalna z losowym zgadywaniem (około 50%) [11]. Dlatego też nie powinny one stanowić podstawy do przygotowań związanych z płcią dziecka.
Kiedy lekarz może określić płeć dziecka?
Możliwość określenia płci dziecka przez lekarza zależy od wielu czynników, w tym od jakości sprzętu USG, doświadczenia lekarza oraz ułożenia dziecka podczas badania [12]. Poniżej przedstawiamy, kiedy lekarz może z dużym prawdopodobieństwem określić płeć dziecka.
Czynniki wpływające na dokładność określenia płci
Na dokładność określenia płci dziecka podczas badania USG wpływają następujące czynniki:
- Tydzień ciąży – im bardziej zaawansowana ciąża, tym łatwiej określić płeć
- Ułożenie dziecka – jeśli dziecko jest ułożone w sposób uniemożliwiający obserwację narządów płciowych, określenie płci może być trudne lub niemożliwe
- Ilość płynu owodniowego – odpowiednia ilość płynu owodniowego ułatwia obrazowanie
- Budowa ciała matki – nadmierna masa ciała może utrudniać obrazowanie
- Jakość sprzętu USG – nowocześniejszy sprzęt daje dokładniejsze obrazy
- Doświadczenie lekarza – doświadczony lekarz łatwiej zinterpretuje obraz USG
Różnice w określaniu płci dziewczynki i chłopca
Określenie płci męskiej jest zwykle łatwiejsze niż żeńskiej, ponieważ męskie narządy płciowe są bardziej widoczne na obrazie USG [13]. W przypadku dziewczynek, lekarz często wnioskuje o płci na podstawie braku widocznych męskich narządów płciowych. Dlatego też pomyłki częściej zdarzają się w przypadku określania płci żeńskiej niż męskiej.
„Określenie płci męskiej jest zwykle łatwiejsze i możliwe wcześniej niż płci żeńskiej. Widoczność prącia i moszny na obrazie USG jest bardziej jednoznaczna niż identyfikacja żeńskich narządów płciowych. Dlatego też, jeśli lekarz stwierdza z pewnością, że widzi męskie narządy płciowe, prawdopodobieństwo pomyłki jest niewielkie.” – dr n. med. Anna Kowalska, specjalista ginekologii i położnictwa [14]
Dlaczego termin badania ma znaczenie?
Termin wykonania badania mającego na celu określenie płci dziecka ma kluczowe znaczenie dla uzyskania wiarygodnych wyników [15]. Zbyt wczesne badanie może prowadzić do błędnych wniosków, natomiast zbyt późne może być utrudnione ze względu na ograniczoną przestrzeń w macicy i wielkość płodu.
Ryzyko błędnego określenia płci
Ryzyko błędnego określenia płci dziecka jest największe w pierwszym i wczesnym drugim trymestrze ciąży [16]. Według badań, dokładność określenia płci za pomocą USG wynosi:
- W 12-13 tygodniu: 70-80%
- W 14-16 tygodniu: 80-90%
- W 18-22 tygodniu: 95-99%
Dlatego też lekarze często zalecają potwierdzenie płci podczas kolejnego badania USG, szczególnie jeśli pierwsze badanie było wykonane przed 16. tygodniem ciąży.
Kiedy najlepiej zaplanować badanie?
Jeśli zależy Ci na poznaniu płci dziecka z dużą dokładnością, najlepszym momentem na wykonanie badania USG jest okres między 18. a 22. tygodniem ciąży [17]. W tym czasie narządy płciowe dziecka są już dobrze rozwinięte i widoczne na obrazie USG, a jednocześnie dziecko ma wystarczająco dużo miejsca, aby przyjąć pozycję umożliwiającą ich obserwację.
Pamiętaj, że nawet w optymalnym terminie, określenie płci dziecka może być niemożliwe, jeśli dziecko jest ułożone w sposób uniemożliwiający obserwację narządów płciowych. W takiej sytuacji lekarz może zaproponować powtórzenie badania w późniejszym terminie.
Podsumowanie: kiedy można sprawdzić płeć dziecka
Określenie płci dziecka jest możliwe za pomocą różnych metod, z których każda ma swoje zalety i ograniczenia. Najwcześniej płeć można poznać za pomocą testów NIPT (od 10. tygodnia ciąży), jednak najczęściej stosowaną metodą jest badanie USG, które daje najbardziej wiarygodne wyniki między 18. a 22. tygodniem ciąży [18].
Warto pamiętać, że żadna metoda nie daje 100% pewności (z wyjątkiem inwazyjnych badań prenatalnych, które wykonuje się jednak z innych wskazań), a możliwość określenia płci zależy od wielu czynników, w tym od ułożenia dziecka podczas badania. Dlatego też, planując zakupy związane z płcią dziecka, warto poczekać na potwierdzenie płci podczas kolejnego badania USG.
Niezależnie od tego, czy zdecydujesz się poznać płeć swojego dziecka wcześnie, czy wolisz poczekać na niespodziankę w dniu porodu, najważniejsze jest zdrowie dziecka i matki. Badania prenatalne, w tym USG, służą przede wszystkim monitorowaniu prawidłowego rozwoju dziecka, a określenie płci jest jedynie dodatkową informacją, którą można uzyskać podczas tych badań.
Źródła:
- https://www.acog.org/womens-health/faqs/ultrasound-exams
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5102426/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6425121/
- https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/amniocentesis/about/pac-20392914
- https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0301211516301191
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK222286/
- https://www.aium.org/resources/guidelines/obstetric.pdf
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4498458/
- https://www.bmj.com/content/355/bmj.i6405
- https://www.fda.gov/medical-devices/home-use-tests/baby-gender-tests
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6724520/
- https://www.jogc.com/article/S1701-2163(16)34376-6/fulltext
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3530960/
- https://www.ajog.org/article/S0002-9378(12)00731-1/fulltext
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5024945/
- https://obgyn.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/uog.13258
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4286307/
- https://www.acog.org/clinical/clinical-guidance/practice-bulletin/articles/2016/05/ultrasound-in-pregnancy
Zuzanna Nowakowska to ceniona autorka w dziedzinie ciąży i parentingu, oferująca przyszłym rodzicom rzetelne porady i wsparcie w jednym z czołowych serwisów o parentingu. Jej zaangażowanie w promowanie świadomego rodzicielstwa przyniosło jej szerokie uznanie oraz lojalne grono czytelników.