Wspólne rozliczenie z dzieckiem: jaki PIT i jakie zasady?
Osoby samotnie wychowujące dzieci mogą skorzystać z preferencyjnej formy opodatkowania, jaką jest wspólne rozliczenie z dzieckiem. Ta forma rozliczenia pozwala na znaczne obniżenie zobowiązania podatkowego, co jest szczególnie korzystne dla rodziców samodzielnie wychowujących potomstwo. W artykule wyjaśniamy, jakie warunki należy spełnić, aby skorzystać z tej preferencji, jak prawidłowo wypełnić PIT-37 oraz jakie korzyści finansowe można uzyskać dzięki wspólnemu opodatkowaniu z dzieckiem [1].
Kto może skorzystać ze wspólnego rozliczenia z dzieckiem?
Wspólne opodatkowanie z dzieckiem jest formą preferencyjnego rozliczenia podatkowego, dostępną dla określonej grupy podatników. Aby móc skorzystać z tej możliwości, należy spełnić kilka podstawowych warunków dotyczących zarówno statusu rodzica, jak i dziecka [2].
Wspólne rozliczenie z dzieckiem PIT-37 to korzystna opcja dla osób samotnie wychowujących dzieci
Status rodzica lub opiekuna prawnego
Z preferencyjnego wspólnego rozliczenia z dzieckiem może skorzystać wyłącznie jeden rodzic lub opiekun prawny, który w roku podatkowym posiadał status [3]:
- panny lub kawalera
- wdowy lub wdowca
- rozwódki lub rozwodnika
- osoby, w stosunku do której orzeczono separację
- osoby pozostającej w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności
Co istotne, status ten nie musi być utrzymywany przez cały rok podatkowy. Wystarczy, że podatnik posiadał go przez część roku i w tym czasie faktycznie samotnie wychowywał dziecko [4].
Definicja samotnego wychowywania dziecka
Kluczowym elementem jest faktyczne samotne wychowywanie dziecka. Oznacza to, że rodzic sam zajmuje się dzieckiem, bez udziału drugiego rodzica. Otrzymywanie alimentów od drugiego rodzica nie wyklucza możliwości skorzystania z preferencyjnego rozliczenia, jeśli drugi rodzic nie uczestniczy w procesie wychowawczym [5].
Ważne: Osoby żyjące w konkubinacie i wspólnie wychowujące dziecko nie mogą skorzystać z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko, nawet jeśli formalnie są stanu wolnego.
Do jakiego wieku możliwe jest wspólne rozliczenie z dzieckiem?
Możliwość wspólnego rozliczenia z dzieckiem zależy od wieku dziecka oraz spełnienia dodatkowych warunków. Przepisy podatkowe określają trzy główne kategorie dzieci, z którymi rodzic może się wspólnie rozliczyć [6].
Dzieci małoletnie
W przypadku dzieci małoletnich (do ukończenia 18. roku życia) możliwość wspólnego rozliczenia przysługuje niezależnie od tego, czy dziecko osiąga dochody i w jakiej wysokości. Jedynym wyjątkiem jest sytuacja, gdy małoletnie dziecko zawrze związek małżeński – wówczas uzyskuje pełnoletność i rodzic traci możliwość wspólnego rozliczenia [7].
Dzieci otrzymujące rentę socjalną lub zasiłek pielęgnacyjny
Wspólne rozliczenie jest możliwe z dziećmi pełnoletnimi, które otrzymują rentę socjalną lub zasiłek pielęgnacyjny, bez względu na ich wiek i osiągane dochody [8].
Dzieci uczące się do 25. roku życia
Trzecia kategoria obejmuje dzieci pełnoletnie, które nie ukończyły 25. roku życia i uczą się lub studiują. W tym przypadku istnieje jednak limit dochodów dziecka – w 2024 roku wynosi on 21 371,52 zł (dwunastokrotność renty socjalnej). Do limitu wliczają się [9]:
- dochody opodatkowane według skali podatkowej
- przychody zwolnione od podatku w ramach ulgi dla młodych i ulgi na powrót
- dochody opodatkowane 19% podatkiem z odpłatnego zbycia papierów wartościowych
Uwaga: Do limitu nie wlicza się renty rodzinnej otrzymywanej przez dziecko.
Studenci do 25. roku życia mogą być uwzględnieni we wspólnym rozliczeniu PIT-37, jeśli ich dochody nie przekraczają limitu
Ograniczenia dochodowe przy wspólnym rozliczeniu z dzieckiem
Możliwość skorzystania ze wspólnego rozliczenia z dzieckiem jest uzależniona nie tylko od statusu rodzica i wieku dziecka, ale również od rodzaju osiąganych dochodów zarówno przez rodzica, jak i dziecko [10].
Dochody dziecka a prawo do wspólnego rozliczenia
Jak wspomniano wcześniej, w przypadku dzieci uczących się do 25. roku życia obowiązuje limit dochodów wynoszący 21 371,52 zł (stan na 2024 rok). Warto jednak pamiętać, że niektóre rodzaje dochodów dziecka całkowicie wykluczają możliwość wspólnego rozliczenia, niezależnie od ich wysokości [11].
Prowadzenie przez dziecko działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym, ryczałtem ewidencjonowanym lub kartą podatkową wyklucza możliwość wspólnego rozliczenia, nawet jeśli dochody z tej działalności są niższe niż limit 21 371,52 zł.
Z drugiej strony, dziecko może osiągać następujące dochody bez wpływu na prawo do wspólnego rozliczenia [12]:
- dochody zwolnione z opodatkowania (np. stypendia, odszkodowania)
- dochody ze sprzedaży nieruchomości
- dochody opodatkowane w sposób zryczałtowany (np. odsetki z lokat bankowych, dochody z dywidend)
Ograniczenia dotyczące dochodów rodzica
Również rodzic podlega ograniczeniom dotyczącym rodzaju osiąganych dochodów. Wspólne rozliczenie z dzieckiem nie jest możliwe, jeśli rodzic [13]:
- prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym (PIT-36L)
- rozlicza się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (PIT-28), z wyjątkiem przychodów z najmu prywatnego
- korzysta z karty podatkowej
- podlega opodatkowaniu podatkiem tonażowym
- podlega opodatkowaniu na zasadach określonych w ustawie o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych
Uwaga! Od 2022 roku wprowadzono wyjątek – rodzic prowadzący działalność gospodarczą opodatkowaną w sposób wykluczający wspólne rozliczenie może jednak skorzystać z tej preferencji, jeśli w danym roku podatkowym nie osiągnął przychodów, nie poniósł kosztów i nie wystąpiły zobowiązania związane z tą działalnością.
Rozliczanie PIT z dzieckiem: krok po kroku
Wspólne rozliczenie z dzieckiem najczęściej odbywa się na formularzu PIT-37, choć możliwe jest również wykorzystanie formularza PIT-36. Poniżej przedstawiamy, jak prawidłowo wypełnić PIT-37 przy wspólnym rozliczeniu z dzieckiem [14].
Formularz PIT-37 z zaznaczoną opcją wspólnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko
Wybór odpowiedniego formularza
Wspólne rozliczenie z dzieckiem jest możliwe na formularzach [15]:
- PIT-37 – dla osób uzyskujących przychody głównie ze stosunku pracy, umów zlecenia, umów o dzieło, rent i emerytur
- PIT-36 – dla osób prowadzących działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych lub uzyskujących dochody z innych źródeł
Nie można natomiast skorzystać z tej preferencji w formularzach PIT-28, PIT-36L, PIT-38 i PIT-39 [16].
Zaznaczenie odpowiedniej opcji w formularzu
W formularzu PIT-37 należy zaznaczyć pole informujące o wyborze preferencyjnego opodatkowania jako osoba samotnie wychowująca dzieci. Znajduje się ono w części formularza dotyczącej wyboru sposobu opodatkowania [17].
Obliczanie podatku przy wspólnym rozliczeniu
Preferencyjne opodatkowanie polega na obliczeniu podatku w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci. Procedura wygląda następująco [18]:
- Sumujemy wszystkie dochody podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej
- Dzielimy łączną kwotę dochodów na pół
- Od połowy dochodów obliczamy podatek według skali podatkowej
- Obliczony podatek mnożymy przez 2
| Wysokość dochodu (zł) | Obliczenie podatku | Podatek do zapłaty (zł) |
| 80 000 | 80 000 ÷ 2 = 40 000 40 000 × 12% – 3600 = 1200 1200 × 2 = 2400 | 2 400 |
| 150 000 | 150 000 ÷ 2 = 75 000 75 000 × 12% – 3600 = 5400 5400 × 2 = 10 800 | 10 800 |
Dzięki takiemu sposobowi obliczenia podatku kwota wolna od podatku (30 000 zł) jest realizowana dwukrotnie, co daje łącznie 60 000 zł kwoty wolnej [19].
Korzyści wynikające ze wspólnego rozliczenia z dzieckiem
Wspólne rozliczenie z dzieckiem może przynieść znaczne korzyści finansowe, szczególnie w określonych sytuacjach dochodowych. Warto przeanalizować, kiedy ta forma rozliczenia jest najbardziej opłacalna [20].
Porównanie rozliczenia indywidualnego i wspólnego z dzieckiem na formularzu PIT-37
Podwójna kwota wolna od podatku
Największą korzyścią wynikającą ze wspólnego rozliczenia z dzieckiem jest możliwość skorzystania z podwójnej kwoty wolnej od podatku. W 2024 roku kwota wolna wynosi 30 000 zł, co oznacza, że przy wspólnym rozliczeniu efektywnie wykorzystujemy 60 000 zł kwoty wolnej [21].
Niższy próg podatkowy
Drugą istotną korzyścią jest możliwość pozostania w niższym progu podatkowym. Jeśli dochody rodzica przekraczają 120 000 zł (pierwszy próg podatkowy), dzięki wspólnemu rozliczeniu z dzieckiem można uniknąć wejścia w drugi próg podatkowy (32%) [22].
Wspólne rozliczenie z dzieckiem jest szczególnie korzystne dla osób o wysokich dochodach, przekraczających pierwszy próg podatkowy. Dzięki podzieleniu dochodu na pół, często cała kwota może być opodatkowana niższą stawką 12% zamiast 32%.
Przykładowe oszczędności
Aby zobrazować korzyści wynikające ze wspólnego rozliczenia z dzieckiem, przedstawiamy przykładowe obliczenia dla różnych poziomów dochodu [23]:
| Dochód roczny (zł) | Podatek przy rozliczeniu indywidualnym (zł) | Podatek przy wspólnym rozliczeniu z dzieckiem (zł) | Oszczędność (zł) |
| 60 000 | 3 600 | 0 | 3 600 |
| 100 000 | 8 400 | 4 800 | 3 600 |
| 150 000 | 19 800 | 10 800 | 9 000 |
Jak widać, oszczędności są tym większe, im wyższy jest dochód rodzica, szczególnie gdy przekracza on próg 120 000 zł [24].
Najczęstsze pytania dotyczące wspólnego rozliczenia z dzieckiem
Poniżej przedstawiamy odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące wspólnego rozliczenia z dzieckiem na formularzu PIT-37 [25].
Czy można rozliczyć się wspólnie z dzieckiem, jeśli otrzymuje ono alimenty?
Tak, otrzymywanie przez dziecko alimentów od drugiego rodzica nie wyklucza możliwości wspólnego rozliczenia. Istotne jest, aby drugi rodzic nie uczestniczył w procesie wychowawczym dziecka [26].
Czy wspólne rozliczenie z dzieckiem wyklucza możliwość skorzystania z ulgi prorodzinnej?
Nie, wspólne rozliczenie z dzieckiem nie wyklucza możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej. Można jednocześnie rozliczać się jako osoba samotnie wychowująca dziecko i odliczać od podatku dochodowego kwotę ulgi prorodzinnej, pod warunkiem spełnienia wymagań dla obu preferencji [27].
Czy małoletnie dziecko musi osiągać dochody, aby możliwe było wspólne rozliczenie?
Nie, w przypadku dzieci małoletnich (do 18. roku życia) wspólne rozliczenie jest możliwe niezależnie od tego, czy dziecko osiąga dochody i w jakiej wysokości [28].
Czy można rozliczyć się wspólnie z dzieckiem, jeśli przez część roku było się w związku małżeńskim?
Tak, jeśli w danym roku podatkowym podatnik uzyskał status osoby samotnie wychowującej dziecko (np. poprzez rozwód, separację lub śmierć małżonka), może skorzystać ze wspólnego rozliczenia z dzieckiem, pod warunkiem że w tym czasie faktycznie samotnie wychowywał dziecko [29].
Czy można rozliczyć się wspólnie z więcej niż jednym dzieckiem?
Wspólne rozliczenie dotyczy rodzica i wszystkich jego dzieci spełniających warunki. Nie ma możliwości rozliczenia się z każdym dzieckiem osobno. Liczba dzieci nie wpływa na sposób obliczania podatku przy wspólnym rozliczeniu, ma natomiast znaczenie przy uldze prorodzinnej [30].
Praktyczne przykłady wspólnego rozliczenia z dzieckiem
Aby lepiej zrozumieć zasady wspólnego rozliczenia z dzieckiem, warto przeanalizować konkretne przykłady z różnymi scenariuszami [31].
Wspólne rozliczenie PIT-37 z dzieckiem to proces, który wymaga dokładnego przeanalizowania indywidualnej sytuacji
Przykład 1: Rodzic z małoletnim dzieckiem
Anna jest panną, która urodziła dziecko w grudniu 2024 r. Ojciec dziecka nie uczestniczy w jego wychowaniu. Anna osiągnęła w 2024 roku dochód w wysokości 85 000 zł. Czy może skorzystać ze wspólnego rozliczenia z dzieckiem? [32]
Rozwiązanie: Tak, Anna może rozliczyć się wspólnie z dzieckiem, ponieważ jest panną samotnie wychowującą dziecko. Fakt, że dziecko urodziło się pod koniec roku, nie ma znaczenia – wystarczy, że w danym roku podatkowym Anna posiadała status osoby samotnie wychowującej dziecko.
Obliczenie podatku:
85 000 zł ÷ 2 = 42 500 zł
42 500 zł × 12% – 3600 zł = 1 500 zł
1 500 zł × 2 = 3 000 zł
Dzięki wspólnemu rozliczeniu Anna zapłaci 3 000 zł podatku zamiast 6 600 zł, które zapłaciłaby przy rozliczeniu indywidualnym.
Przykład 2: Rodzic ze studiującym dzieckiem
Marek jest rozwodnikiem samotnie wychowującym 22-letniego syna, który studiuje i pracuje dorywczo. W 2024 roku Marek osiągnął dochód 130 000 zł, a jego syn zarobił 18 000 zł. Czy mogą skorzystać ze wspólnego rozliczenia? [33]
Rozwiązanie: Tak, Marek może rozliczyć się wspólnie z synem, ponieważ syn nie ukończył 25 lat, studiuje i jego dochody (18 000 zł) nie przekraczają limitu 21 371,52 zł.
Obliczenie podatku:
130 000 zł ÷ 2 = 65 000 zł
65 000 zł × 12% – 3600 zł = 4 200 zł
4 200 zł × 2 = 8 400 zł
Przy rozliczeniu indywidualnym Marek zapłaciłby 15 800 zł podatku (120 000 zł × 12% – 3600 zł + 10 000 zł × 32% = 10 800 zł + 3 200 zł = 14 000 zł). Dzięki wspólnemu rozliczeniu oszczędza 5 600 zł.
Przykład 3: Rodzic z dzieckiem otrzymującym rentę
Joanna jest wdową wychowującą 19-letnią córkę, która otrzymuje rentę rodzinną po ojcu w wysokości 1 500 zł miesięcznie. Córka nie pracuje i nie uczy się. Joanna osiągnęła w 2024 roku dochód 95 000 zł. Czy może skorzystać ze wspólnego rozliczenia z córką? [34]
Rozwiązanie: Nie, Joanna nie może rozliczyć się wspólnie z córką, ponieważ córka ma powyżej 18 lat, nie uczy się, nie otrzymuje renty socjalnej ani zasiłku pielęgnacyjnego (renta rodzinna nie jest tym samym co renta socjalna).
Podsumowanie: wspólne rozliczenie z dzieckiem PIT-37
Wspólne rozliczenie z dzieckiem to korzystna opcja podatkowa dla osób samotnie wychowujących dzieci. Pozwala na znaczne obniżenie zobowiązania podatkowego, szczególnie w przypadku wyższych dochodów [35].
Najważniejsze korzyści
- Podwójna kwota wolna od podatku (60 000 zł)
- Możliwość pozostania w niższym progu podatkowym
- Znaczne oszczędności podatkowe, szczególnie przy wyższych dochodach
- Możliwość łączenia z ulgą prorodzinną
Kluczowe warunki
- Status osoby samotnie wychowującej dziecko
- Faktyczne samotne wychowywanie dziecka
- Spełnienie warunków dotyczących wieku i dochodów dziecka
- Brak określonych form opodatkowania działalności gospodarczej
Przed wyborem tej formy rozliczenia warto dokładnie przeanalizować swoją sytuację podatkową i upewnić się, że spełnia się wszystkie wymagane warunki. W przypadku wątpliwości zaleca się skonsultowanie z doradcą podatkowym lub skorzystanie z infolinii Krajowej Administracji Skarbowej [36].
Wspólne rozliczenie z dzieckiem PIT-37 to rozwiązanie, które może przynieść znaczne korzyści finansowe
Źródła:
- https://www.gov.pl/web/finanse/preferencyjne-opodatkowanie-dochodow-osoby-samotnie-wychowujacej-dzieci
- https://www.podatki.gov.pl/pit/rozliczenie-roczne-pit/preferencyjne-opodatkowanie-dochodow-osoby-samotnie-wychowujacej-dzieci/
- https://www.pit.pl/samotnie-wychowujacy-dziecko/
- https://www.pitax.pl/wiedza/poradnik-rozliczenia/rozliczenie-z-dzieckiem-jako-osoba-samotnie-wychowujaca/
- https://www.ifirma.pl/blog/wspolne-rozliczenie-roczne-z-malzonkiem-lub-dzieckiem/
- https://www.podatki.gov.pl/pit/ulgi-odliczenia-i-zwolnienia/preferencyjne-opodatkowanie-dochodow-osoby-samotnie-wychowujacej-dzieci/
- https://www.gov.pl/web/finanse/preferencyjne-opodatkowanie-dochodow-osoby-samotnie-wychowujacej-dzieci
- https://www.pit.pl/samotnie-wychowujacy-dziecko/
- https://www.pitax.pl/wiedza/poradnik-rozliczenia/rozliczenie-z-dzieckiem-jako-osoba-samotnie-wychowujaca/
- https://www.podatki.gov.pl/pit/rozliczenie-roczne-pit/preferencyjne-opodatkowanie-dochodow-osoby-samotnie-wychowujacej-dzieci/
- https://www.pit.pl/samotnie-wychowujacy-dziecko/
- https://www.pitax.pl/wiedza/poradnik-rozliczenia/rozliczenie-z-dzieckiem-jako-osoba-samotnie-wychowujaca/
- https://www.ifirma.pl/blog/wspolne-rozliczenie-roczne-z-malzonkiem-lub-dzieckiem/
- https://www.podatki.gov.pl/pit/rozliczenie-roczne-pit/preferencyjne-opodatkowanie-dochodow-osoby-samotnie-wychowujacej-dzieci/
- https://www.pitax.pl/wiedza/poradnik-rozliczenia/rozliczenie-z-dzieckiem-jako-osoba-samotnie-wychowujaca/
- https://www.ifirma.pl/blog/wspolne-rozliczenie-roczne-z-malzonkiem-lub-dzieckiem/
- https://www.podatki.gov.pl/pit/rozliczenie-roczne-pit/preferencyjne-opodatkowanie-dochodow-osoby-samotnie-wychowujacej-dzieci/
- https://www.pit.pl/samotnie-wychowujacy-dziecko/
- https://www.podatki.gov.pl/pit/rozliczenie-roczne-pit/preferencyjne-opodatkowanie-dochodow-osoby-samotnie-wychowujacej-dzieci/
- https://www.pitax.pl/wiedza/poradnik-rozliczenia/rozliczenie-z-dzieckiem-jako-osoba-samotnie-wychowujaca/
- https://www.podatki.gov.pl/pit/rozliczenie-roczne-pit/preferencyjne-opodatkowanie-dochodow-osoby-samotnie-wychowujacej-dzieci/
- https://www.ifirma.pl/blog/wspolne-rozliczenie-roczne-z-malzonkiem-lub-dzieckiem/
- https://www.pit.pl/samotnie-wychowujacy-dziecko/
- https://www.pitax.pl/wiedza/poradnik-rozliczenia/rozliczenie-z-dzieckiem-jako-osoba-samotnie-wychowujaca/
- https://www.podatki.gov.pl/pit/rozliczenie-roczne-pit/preferencyjne-opodatkowanie-dochodow-osoby-samotnie-wychowujacej-dzieci/
- https://www.pit.pl/samotnie-wychowujacy-dziecko/
- https://www.pitax.pl/wiedza/poradnik-rozliczenia/rozliczenie-z-dzieckiem-jako-osoba-samotnie-wychowujaca/
- https://www.ifirma.pl/blog/wspolne-rozliczenie-roczne-z-malzonkiem-lub-dzieckiem/
- https://www.podatki.gov.pl/pit/rozliczenie-roczne-pit/preferencyjne-opodatkowanie-dochodow-osoby-samotnie-wychowujacej-dzieci/
- https://www.pit.pl/samotnie-wychowujacy-dziecko/
- https://www.pitax.pl/wiedza/poradnik-rozliczenia/rozliczenie-z-dzieckiem-jako-osoba-samotnie-wychowujaca/
- https://www.ifirma.pl/blog/wspolne-rozliczenie-roczne-z-malzonkiem-lub-dzieckiem/
- https://www.podatki.gov.pl/pit/rozliczenie-roczne-pit/preferencyjne-opodatkowanie-dochodow-osoby-samotnie-wychowujacej-dzieci/
- https://www.pit.pl/samotnie-wychowujacy-dziecko/
- https://www.pitax.pl/wiedza/poradnik-rozliczenia/rozliczenie-z-dzieckiem-jako-osoba-samotnie-wychowujaca/
Zuzanna Nowakowska to ceniona autorka w dziedzinie ciąży i parentingu, oferująca przyszłym rodzicom rzetelne porady i wsparcie w jednym z czołowych serwisów o parentingu. Jej zaangażowanie w promowanie świadomego rodzicielstwa przyniosło jej szerokie uznanie oraz lojalne grono czytelników.