Jak wygląda przepuklina pępkowa u niemowląt ? Objawy i domowe sposoby leczenia
Przepuklina pępkowa – brzmi groźnie, ale nie ma powodów do niepokoju. To drobna wada wrodzona, która najczęściej dotyka dzieci o niskiej wadze urodzeniowej i wcześniaki.
W życiu płodowym jelita dziecka rozwijają się poza jamą brzuszną. Pod koniec pierwszego trymestru jelita wstępują do brzucha, przechodząc przez pierścień pępkowy. Niedomknięcie lub niewłaściwa budowa tego pierścienia może spowodować przepuklinę pępkową. To niegroźna, wrodzona wada, która uwidacznia się w postaci miękkiego guzka w okolicy pępka, który znika samoistnie. Sprzyja temu wzmacnianie mięśni brzucha dziecka.
Przepuklina pępkowa często wyleczy się sama. Dotyczy to dzieci, które prawidłowo rozwijają się pod względem motorycznym. Rzadko zdarza się, aby potrzebny był zabieg chirurgiczny.
NA PRZEPUKLINĘ SKŁADAJĄ SIĘ CZTERY GŁÓWNE ELEMENTY
- Wrota przepukliny – jest to najczęściej miejsce zmniejszonego oporu tkanek. Przez to może dojść do wydostania się zawartości przepukliny.
- Kanał przepukliny – przez niego zawartość przepukliny przedostaje się do tkanek podskórnych.
- Worek przepuklinowy – jest to otoczka utworzona przez otrzewną. Okala ona wydostającą się z brzucha zawartość i utrzymuje ją. Stąd też nazwa „worek”. Szyjka worka przepuklinowego znajduje się w kanale przepuklinowym, trzon i dno wydostaje się na zewnątrz.
- Zawartość – są to struktury, które przedostają się do worka przepuklinowego. W przypadku przepuklin brzusznych jest to najczęściej jelito cienkie. Z czasem do worka przepuklinowego mogą się przedostawać inne struktury.
Jak wygląda przepuklina pępkowa u niemowlaka?
Przepuklina pępkowa na ogół jest mała, nie boli i daje się schować pod wpływem delikatnego ucisku. Jedną z najpopularniejszych metod na jej zaleczenie jest plastrowanie przepukliny. Położna, lekarz lub fizjoterapeuta „chowa” przepuklinę i pępek przyklejając dziecku plaster. Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy to nie pomaga. Jeżeli dziecko ma założony plaster na przepuklinę, a często odgina się do tyłu, pręży nóżki, nie dźwiga ich do góry, leży z wypiętym brzuszkiem (prezentuje wzorzec wyprostny) – to plastrowanie pępowiny często nie przynosi oczekiwanego efektu.
Plastry na przepuklinę pępkową dla niemowląt
Przy plastrowaniu przepukliny pępkowej trzeba też uważać na delikatną skórę dziecka. Bardzo często dochodzi do silnego podrażnienia skóry dziecka i niepokoju. Częsty płacz malucha i wypinanie przy tym brzuszka, nie sprzyja leczeniu przepukliny. – Warto nauczyć się szybko uspokajać dziecko, aby unikać takich sytuacji.
Przepuklinę pępkową u niemowlaka najczęściej leczy się poprzez wzmacnianie mięśni brzucha i częste kładzenie dziecka na brzuszku. Niemowlę, leżąc na brzuchu, samoistnie leczy przepuklinę. Jeżeli bobas leży na plecach i dźwiga nóżki do góry to również wzmacnia w ten sposób odpowiednie mięśnie i leczy przepuklinę. – Istotne jest również odpowiednie noszenie dziecka, ze zgiętymi nóżkami, tak, brzuszek był „schowany „a nie „wypięty”.
OBJAWY PRZEPUKLINY U NIEMOWLAKA
Typowym dla przepukliny objawem jest charakterystyczne, twarde zgrubienie w pachwinie lub – w przypadku, gdy mówimy o przepuklinie pępkowej noworodka – charakterystyczny twardy, uwypuklony pierścień wokół pępka. Te wybrzuszenia staja się najbardziej wyraźne, gdy dziecko się napina lub płacze. Widać je także podczas kaszlu, kichania oraz przy wypróżnianiu, czyli przy wszystkich czynnościach, które wymagają napinania mięśni brzucha. Zazwyczaj przepuklina nie boli, choć może zdarzać się, że maluch z jej powodu płacze, napina się, a czasem nawet wymiotuje. Dopóki jednak zgrubienie daje się odprowadzić, czyli wsunąć do wewnątrz, nie jest groźna.
Domowe sposoby leczenia przepukliny pępkowej
Problem z przepukliną pępkową mają maluchy, które często „wyginają się” do tyłu. Nie lubią leżeć na brzuchu lub robią to „brzydko” odginając się i leżąc na „wypiętym” brzuszku. Te niemowlaki nie wzmacniają mięśni brzucha adekwatnie do wieku i przepuklina nie jest prawidłowo leczona nawet pomimo użycia plastra. W takiej sytuacji można skonsultować się z terapeutą, aby nauczyć się m.in.: odpowiedniego noszenia dziecka, prawidłowego układania malucha na brzuchu (nauka prawidłowego wzorca leżenia przodem), szybkiego uspokajania dziecka, wzmacniania mięśni brzucha niemowlaka oraz zabaw, które będą wspomagać leczenie przepukliny pępkowej.
LECZENIE PRZEPUKLINY U NIEMOWLAKA
Jeśli lekarz potwierdzi istnienie przepukliny, obejrzy malucha i przede wszystkim pokaże rodzicom, jak samodzielnie i bezpiecznie ją odprowadzać. Prawdopodobnie i tak będzie konieczna operacja, jednak nie trzeba się z nią spieszyć. Można ją spokojnie zaplanować w dogodnym dla rodziny terminie, zwykle nie wcześniej niż po ukończeniu 3 miesiąca życia . Zdarza się jednak, że operację trzeba wykonać natychmiast. Dzieje się tak wtedy, gdy przepuklina nie daje się odprowadzić. Oznacza to zazwyczaj, że w otworach zakleszczyły się fragmenty otrzewnej. W takim wypadku dziecko zacznie odczuwać silny ból (zwłaszcza przy dotknięciu), skóra stanie się zaczerwieniona i bolesna. Wówczas nie wolno zwlekać, tylko czym prędzej jechać do szpitala, bowiem w zakleszczonej części otrzewnej lub w jelicie ustaje krążenie i bardzo szybko może dojść do martwicy tej części ciała.
Bardzo rzadko natomiast dochodzi do uwięźnięcia w przypadku przepukliny pępkowej. Przeważnie cofa się ona samoistnie w pierwszych latach życia i nie wymaga leczenia. Zaleca się jedynie ćwiczenie mięśni brzucha dziecka (kładzenie na brzuszku) oraz ewentualnie stosowanie specjalnych ściągających plastrów (o sposobie terapii decyduje lekarz pediatra). Jeżeli jednak dziecko ma przepuklinę jeszcze w wieku 3-4 lat, lekarz może uznać, że trzeba ją zoperować.
SYGNAŁY ALARMOWE PRZEPUKLINY
Te objawy powinny spowodować czujność rodziców i w razie wystąpienia nawet części z nich – wezwanie pogotowia lub natychmiastowe zawiezienie dziecka do szpitala:
- wymioty,
- ostry ból,
- zatrzymanie gazów,
- zaparcie,
- zaczerwienienie skóry wokół przepukliny,
- płacz i krzyk,
- bolesność w miejscu przepukliny.
Zuzanna Nowakowska to ceniona autorka w dziedzinie ciąży i parentingu, oferująca przyszłym rodzicom rzetelne porady i wsparcie w jednym z czołowych serwisów o parentingu. Jej zaangażowanie w promowanie świadomego rodzicielstwa przyniosło jej szerokie uznanie oraz lojalne grono czytelników.