Pleśniawki u noworodka – sposoby, objawy i leczenie białego podniebienia

Pleśniawki to zmiany zapalne mogące wystąpić już w 5 – 6 dobie życia u zdrowego noworodka lub w każdym innym okresie u dziecka leczonego antybiotykami lub z obniżoną odpornością. Pleśniawki pojawiają się na skutek zakażenia grzybami Candida albicans. Obejmują całą jamę ustną: podniebienie twarde, miękkie, błonę śluzową policzków, dziąsła i język.

Pleśniawki mogą powstać już u kilkudniowego noworodka i bardzo często mylone są z białą warstwą na błonach śluzowych, powstającą po wypiciu mleka. Niewiedza ta jest zrozumiała – oba naloty są bardzo podobne. Warto jednak nauczyć się je rozróżniać – nieleczone pleśniawki mogą rozprzestrzeniać się na krtań i tchawicę, powodując przy tym uczucie dużego dyskomfortu oraz oczywiście – ból.

Jakie są zatem objawy pleśniawek?

W buzi maluszka możemy dostrzec biały nalot. Ma on postać grudek i z wyglądu trochę przypomina twarożek. W pierwszej kolejności zauważyć można pojawienie się nalotu na języku, dziąsłach, po wewnętrznej stronie policzków oraz warg (najczęściej dolnych). Jeśli leczenie nie zostanie podjęte stosunkowo szybko, nalot może się rozprzestrzeniać – zwykle w stronę przełyku.

Objawy grzybicy jamy ustnej pleśniawki u niemowlaka:

Dolegliwość ta nie jest groźna, co nie oznacza, że można ją bagatelizować. Pleśniawki wymagają leczenia i odpowiedniego postępowania. Nie mniej ważna jest także profilaktyka, polegająca na przestrzeganiu kilku ważnych zasad. Dzięki nim będziemy w stanie ograniczyć do minimum ryzyko wystąpienia lub nawrotu choroby.

jak wyglądają pleśniawki u niemowlaka?

• biały, grudkowaty nalot (przypomina twaróg) na błonie śluzowej jamy ustnej. Nalot z reguły obejmuje język, dziąsła, podniebienie i wewnętrzną stronę policzków, ale nieleczone pleśniawki mogą rozprzestrzenić się na wargi, skórę, przełyk, a nawet krtań i tchawicę;
• lekka postać choroby nie wywołuje bólu ani dyskomfortu, ale gdy dolegliwości się nasilą, powodują ból i trudności w przełykaniu;
• białego nalotu na podniebieniu i w ustach nie da się łatwo zetrzeć palcem czy gazikiem (w przeciwieństwie do podobnego nalotu z mleka), a kiedy się nam to uda, pojawia się zaczerwienienie i/lub krwawienie;
• w nasilonej postaci choroby może pojawić się utrata łaknienia (spowodowana bólem), chrypka, skłonność do wymiotów, niepokój i ogólne rozdrażnienie dziecka.

UWAGA!

Pleśniawki są zaraźliwe, więc jeśli karmisz piersią, to licz się z tym, że mogą pojawić się także na Twoich brodawkach, powodując świąd, pieczenie i ból. Warto zawczasu pomyśleć o kapturkach ochronnych, by uniknąć tej przykrej dolegliwości.

Przeczytaj proponowany artykuł: Pleśniawki na brodawkach sutkowych a karmienie dziecka piersią

Jeśli pomimo wszelkich starań dojdzie do zarażenia brodawek, to pamiętaj, że nie musisz przerywać karmienia. Wystarczy, że będziesz smarować je tym samym lekiem, którego używasz do buzi niemowlaka.

Przyczyny pleśniawki – grzybicy jamy ustnej u niemowlaka:

Przyczyną pojawienia się pleśniawek jest zakażenie drożdżycą Candida albicans. Do czynników zwiększających ryzyko zakażenia należą:

• zakażenie podczas porodu (tzw. zakażenie pierwotne) – noworodki mogą zarazić się bakteriami występującymi w drogach rodnych matki podczas akcji porodowej (kobiety ciężarne są szczególnie narażone na różnego typu infekcje, w tym także grzybicze);
• antybiotykoterapia – pleśniawki są jej skutkiem ubocznym, więc niemowlęta, którym podaje się antybiotyki, są na nie bardziej narażone. Antybiotyki niszczą „dobre” bakterie, które są odpowiedzialne za ochronę organizmu przed „intruzami”. Warto wspomnieć, że niektóre z nich (np. penicylina) mogą wręcz dodatkowo stymulować wzrost Candida albicans, ponieważ same składają się z grzybów.>
• obniżona odporność niemowlaka – układ immunologiczny niemowlaka jest jeszcze słabo rozwinięty, a co za tym idzie jest bardziej podatny na zakażenie;
• wcześniactwo – zwiększone ryzyko zakażenia w tej grupie noworodków wynika z nierozwiniętej lub bardzo słabo rozwiniętej odporności;
• brak należytej higieny – kontakt z zakażonymi przedmiotami, innymi noworodkami, opiekunami itp. (tzw. zakażenie wtórne). Może do niego dojść w wyniku podawania niemowlakowi brudnego smoczka lub jego oblizywania, podawania brudnych grzechotek lub niewłaściwego przygotowywania posiłków.
• choroba przebyta w dzieciństwie – jeśli dziecko chorowało wcześniej na pleśniawki, to ryzyko nawrotu jest stosunkowo duże.

Leczenie pleśniawek u niemowląt:

Gdy tylko zauważysz pierwsze objawy, udaj się do pediatry po fachową pomoc. Nigdy nie rozpoczynaj leczenia na własną rękę. Lekarz oceni stopień zaawansowania choroby i przepisze odpowiednie leki do zwalczenia pleśniawek u niemowlaka. Zazwyczaj są to działające miejscowo leki grzybobójcze (np. Nystatyna i Aphtin, przy czym Aphtinu nie należy podawać noworodkom i małym niemowlętom z uwagi na zawartość kwasu bornego, który ma niekorzystny wpływ na ich układ nerwowy). Leczenie trwa około 7-10 dni, a dolegliwości bólowe znikają po 3-4 dniach.

W bardziej zaawansowanych infekcjach pleśniawek niemowlaka np. na języku, podniebieniu i całej jamie ustnej stosuje się wodny roztwór gencjany. Lek ten, choć bardzo skuteczny, pozostawia po sobie widoczne ślady – zabarwia buzię i ubranka noworodka na fioletowo. Lek należy wkraplać (wystarczą dwie krople) do buzi dziecka 2 razy dziennie przez kilka dni. Efekty są zauważalne bardzo szybko, jednak należy pamiętać, by nie przerywać kuracji zbyt wcześnie. Leczenie powinno być kontynuowane jeszcze przez kilka dni od ustąpienia objawów.
Lekarz pediatra może zapisać również lek z grupy leków homeopatycznych, m.in.. mercuris cyanatus d6, borax d6., Mikonazol (np. Daktarin – cena ok. 15 zł).

JAK MAM POSTĘPOWAĆ Z PLEŚNIAWKĄ NOWORODKA?

• po karmieniu podaj dziecku wodę do picia (około 3-4 łyżeczek) w celu wypłukania jamy ustnej z pozostałości mleka;
• przed każdym podaniem leku postaraj się zetrzeć pleśniawki z błony śluzowej jamy ustnej. W tym celu owiń palec sterylną gazą zmoczoną w soli fizjologicznej i delikatnie usuń biały nalot;
• pędzluj jamę ustną noworodka przepisanym przez pediatrę lekiem (w przypadku karmienia piersią zabieg ten wykonaj także na brodawkach);
• powyższe zabiegi wykonuj starannie, regularnie i przez cały zalecony przez lekarza okres. Kuracji nie wolno przerywać przed czasem, gdyż wtedy cały proces chorobowy może powrócić;
• wyrzuć wszystkie smoczki (zarówno uspokajające jak i „butelkowe”) i kup nowe. Ze szczególną starannością dbaj o ich sterylność;
• przestrzegaj zasad higieny – wyparzaj smoczki kilka razy dziennie, myj ręce swoje i noworodka. Zadbaj o higienę niemowlaka i jego otoczenia. Jeśli karmisz piersią, myj dokładnie swoje piersi przed i po każdym karmieniu. Jeśli dojdzie do zakażenia poranionych brodawek, nie musisz przerywać karmienia – wystarczy smarować je tym samym lekiem, którego używasz do pędzlowania buzi dziecka. Zapobiegnie to wtórnym zakażeniom i rozprzestrzenianiu się pleśniawek;
• nie podawaj niemowlakowi gorących i pikantnych potraw ani owoców cytrusowych – mogą one silnie podrażniać śluzówkę jamy ustnej i potęgować odczuwany ból;
• podawaj dziecku witaminę C – grzyby z natury nie lubią kwaśnego środowiska;
• jeśli pomimo dbania o higienę dziecka i jego otoczenia dochodzi do częstych nawrotów choroby, warto wybrać się do lekarza i poprosić o wykonanie badań sprawdzających poziom odporności dziecka.

Co robić, by uniknąć pleśniawek u niemowlaka?

Sposoby na pleśniawki u dziecka:

Zuzanna Nowakowska

Zuzanna Nowakowska to ceniona autorka w dziedzinie ciąży i parentingu, oferująca przyszłym rodzicom rzetelne porady i wsparcie w jednym z czołowych serwisów o parentingu. Jej zaangażowanie w promowanie świadomego rodzicielstwa przyniosło jej szerokie uznanie oraz lojalne grono czytelników.