Morfologia krwi i normy u niemowlaka – co kryją skróty i wyniki badań krwi dziecka?

Morfologia krwi to podstawowe badanie diagnostyczne, które polega na ustaleniu liczby, rodzaju i wzajemnych proporcji elementów morfotycznych. Jest to badanie składu krwi krążącej, umożliwiające określenie ilości i jakości komórek krwi – pomocne w diagnostyce wielu chorób i zaburzeń w organizmie.

---

Skąd pobiera się krew u niemowląt? – Paluszek czy główka?

Krew pobierana jest z żyły w zgięciu łokciowym lub z palca (tzw. krew włośniczkowa). Dość często u noworodków i niemowląt krew pobiera się z główki, ponieważ tam właśnie naczynia krwionośne są najłatwiej dostępne. Miejsce pobrania krwi można wcześniej znieczulić kremem Emla (dostępny w aptekach na receptę). Po ukłuciu należy je przez chwilę uciskać palcem, by nie powstał siniak.

Kiedy wykonuje się pobieranie krwi u niemowląt?

Gdy mamy skierowanie od lekarza badanie wykonywane jest bezpłatnie, natomiast bez skierowania kosztuje ok. 10 zł. Badanie powinno być wykonane na czczo, ale wszyscy doskonale wiemy, że jest to niewykonalne w odniesieniu do niemowląt, więc najlepiej porozmawiać z lekarzem zlecającym badanie o tym, co zrobić, by wynik był jak najbardziej miarodajny.

U niemowląt nigdy nie wykonuje się morfologii i badań krwi profilaktycznie! Są one zlecane tylko wtedy, gdy lekarz podejrzewa u dziecka jakąś nieprawidłowość i uważa, że badanie jest rzeczywiście konieczne. Podwyższone lub obniżone wartości mogą świadczyć o pewnych zaburzeniach w organizmie niemowlaka i właśnie dzięki morfologi krwi dziecka lekarz może je wykryć.

Analiza wyników badań morfologii niemowlaka

Wyniki badań mogą się różnić – jest to uzależnione od sprzętu, na jakim były wykonywane oraz metodyki danego laboratorium. Pamiętajmy, że podane wartości są tylko orientacyjne, a ostateczną analizę należy pozostawić lekarzowi. Zawsze zwracajmy uwagę na zakres norm, podany obok wyniku. Normy morfologii dla niemowląt są różne i zmieniają się w zależności od wieku, w jakim jest dziecko – nie warto więc wyciągać pochopnych wniosków.

• Rozmaz krwi (badanie białych krwinek) sprawdza, czy chorobę wywołały wirusy, czy bakterie.
• Granulocyty (Neut) – ich wysoki poziom wskazuje na infekcję bakteryjną.
• Limfocyty (Lymph) – podwyższenie ich liczby świadczy zwykle o infekcji wirusowej.
• Eozynofile (Eo) – ich podwyższony poziom (ponad 4 proc.) wskazuje na alergię lub zakażenie pasożytnicze.
• Limfocyty atypowe i podwyższony poziom leukocytów – wskazują na mononukleozę zakaźną.

Co oznaczają tajemnicze skróty w wynikach badania morfologii ?

We wszystkich badaniach używa się tych samych skrótów – pochodzą one od nazw polskich lub angielskich.

Morfologia skróty i normy wyników badań krwi u niemowlaka

RBC – czerwone krwinki

Erytrocyty (czerwone krwinki) przenoszą tlen w organizmie, żyją ok. 100 dni, powstają w szpiku kostnym. Obniżony poziom może świadczyć o niedokrwistości, natomiast podwyższony może być spowodowany biegunką niemowlaka lub wymiotami.

• norma 3,5 – 5,4 mln/ml krwi

HCT – objętość otocza

Hematokryt to stosunek objętości krwinek czerwonych do objętości osocza. Spadek wartości może świadczyć o niedokrwistości, natomiast wzrost – o odwodnieniu u niemowlaka.

• norma 30 – 40%

Hgb lub Hb – hemoglobina

Jest nośnikiem tlenu. Jeśli jest jej za mało, do komórek dociera go mniej, co może prowadzić do zaburzeń układu krążenia, oddychania i większej podatności na infekcje, braku apetytu i uczucia stałego zmęczenia. U zdrowego dziecka poziom hemoglobiny wynosi od 10 do 15 g/dl i w dużej mierze zależy od wieku (najniższy jest w 3.-4. miesiącu życia, gdyż szpik nie produkuje jeszcze odpowiedniej ilości erytrocytów, a kończą się zapasy z okresu płodowego).

MCV – wielkość czerwonej krwinki

Wielkość czerwonej krwinki (średnia objętość pojedynczej krwinki); spadek poniżej 70 fl może świadczyć o niedoborze żelaza, a wzrost powyżej 110 fl o niedoborze witaminy B12 lub kwasu foliowego.

• norma ok. 80 fl

MCH – masa hemoglobiny w czerwonej krwince

Średnia masy hemoglobiny w krwince

• norma 23 – 35 pg na krwinkę

MCHC – stężenie hemoglobiny

Średnie stężenie hemoglobiny w krwince; wraz z wynikiem MCV i MCH wskazuje, czy niedokrwistość wynika z niedoboru żelaza, kwasu foliowego czy witaminy B12.

• norma 33 – 36,5 g/dl

WBC – leukocyty

Leukocyty (białe krwinki) pełnią funkcję obronną przed mikroorganizmami, powstają w szpiku kostnym i tkance limfatycznej. Podwyższony poziom wskazuje na stan zapalny w organizmie, natomiast obniżony informuje, że dziecko przeszło jakąś infekcję (najczęściej wirusową).

• norma 8.000 – 15.000 w ml krwi

PLT – tromboyty

Trombocyty (płytki krwi) powstają w szpiku kostnym i tkance limfatycznej, regenerują uszkodzone naczynia – uszczelniają ściankę tworząc skrzep, który hamuje krwawienie. Niski poziom może świadczyć o infekcji wirusowej lub białaczce.

• norma 150 – 300 tys./mm³ krwi

HGB – hemoglobina w wynikach badań krwi niemowląt

Hemoglobina – białkowy składnik czerwonych krwinek – służy do rozpoznawania niedokrwistości. Najwyższe stężenie jest u noworodka, następnie nieznacznie się obniża do ok. 6. miesiąca życia dziecka, a od tego momentu ponownie rośnie. Obniżony poziom może prowadzić do zaburzeń układu krążenia, oddychania, braku apetytu, zmęczenia i większej podatności na infekcje.

• norma 10 – 15 g/dl

OB – tzw. odczyn Biernackiego

Informuje o szybkości opadania krwinek czerwonych w osoczu. Pobraną krew umieszcza się w cienkiej probówce i zostawia na godzinę (krwinki powinny opaść nie więcej niż 10 mm). Szybsze opadanie świadczy o stanie zapalnym (ale nie u kobiet w ciąży, bo wtedy stanowi normę).

Ret – retikulocyty

Ich ilość pokazuje, z jaką szybkością szpik kostny produkuje nowe erytrocyty. Ich wysoki poziom świadczy o szybkim odnawianiu się krwinek czerwonych np. po krwotoku lub po okresie niedokrwistości.

Plt – trombocyty, czyli płytki krwi

Są to najmniejsze komórki krwi, reperujące uszkodzone naczynia – uszczelniają przerwaną ściankę i tworzą skrzep hamujący krwawienie. Powinno ich być 150-300 tys./mm3 krwi. Najczęstszą przyczyną niedoboru płytek i tzw. małopłytkowej skazy krwotocznej są infekcje wirusowe (przede wszystkim różyczka) lub białaczka.

RDW – rozkład objętości krwinek czerwonych

Norma to 11,5-14,5 proc. Podwyższone RDW przemawia za niedokrwistością z braku żelaza.