W artykule dowiesz się:
Czym jest badanie USG metodą Dopplera?
Badanie USG metodą Dopplera wykonywane jest zazwyczaj po 26 tygodniu ciąży, aby sprawdzić czy Twojemu dziecku niczego nie brakuje i czy drogi transportu tlenu i składników odżywczych funkcjonują bez zarzutu. Przy tej metodzie mierzony jest przepływ krwi i jej prędkość w naczyniach dziecka i matki. Niektóre badania naukowe potwierdzają znaczenie USG naczyniowego metodą Dopplera jako pomocnego narzędzia w wykrywaniu schorzeń typowych dla ciąży, na przykład gestozy. Badanie to może bowiem pomóc w rozpoznaniu ryzyka już na 2-3 tygodnie przed wystąpieniem objawów choroby bądź zaburzeń. Jest ono zatem uzupełnieniem rutynowych badań krwi, moczu i ciśnienia tętniczego. Bardzo często badanie to wykonuje się przy ciąży wysokiego ryzyka, czyli jeśli kobieta ma więcej niż 35 lat, w przypadku ciąży mnogiej bądź jeśli w przeszłości doszło do poronień lub istnieje ryzyko wystąpienia konfliktu serologicznego.
Kiedy najlepiej wykonać USG metodą Dopplera?
Najodpowiedniejszy moment na wykonanie badania zależny jest od pytania, na które ma odpowiedzieć wykonana ultrasonografia. Zasadniczo przed 20 tygodniem ciąży nie zachodzi potrzeba przeprowadzania badania. Nierzadko jednak wykonuje się je rutynowo razem z badaniem USG przeprowadzanym między 19 a 21 tygodniem ciąży.
Barwna ultrasonografia
Jeżeli przy wykonywaniu badania zastosowana zostanie aparatura o wysokiej rozdzielczości, to istnieje możliwość przedstawienia przepływu krwi w organizmie matki i dziecka nawet za pomocą dwóch kolorów. Jest to przede wszystkim pomocne w diagnostyce wad serca u płodu.
Przesłanki do wykonania badania
USG naczyniowe metodą Dopplera wykonuje się często jako badanie rutynowe w ramach lekarskiej opieki przedporodowej. Może ono pomóc w diagnostyce następujących schorzeń i nieprawidłowości:
- Zaburzenia wzrostu dziecka
- Zbyt mała ilość wód płodowych
- Podejrzenie choroby, wad rozwojowych bądź zaburzeń chromosomowych u dziecka
- Nieprawidłowości akcji serca dziecka
- Podejrzenie wystąpienie wady serca bądź choroby serca u dziecka
- Przedwczesne skurcze porodowe
- Infekcja (na przykład parwowirusem bądź rumieniem zakaźnym)
- Konflikt serologiczny
- Schorzenie matki (nadciśnienie, preeklampsja, cukrzyca ciążowa)
- Ciąża mnoga
- Wcześniejsze poronienia bądź przedwczesny poród
- Inne schorzenia ciążowe przy wcześniejszych ciążach
W przypadku wielu nieprawidłowości stwierdzonych za pomocą USG (na przykład zaburzenia wzrostu dziecka) konieczne są dodatkowe badania. USG metodą Dopplera dostarcza bowiem informacji o rozwoju schorzenia, co może być cenną informacją o dalszym przebiegu ciąży.
Jak funkcjonuje ultrasonograf metodą Dopplera?
Głowica ultrasonografu wysyła ultradźwięki o określonej częstotliwości. Jeżeli natrafią one na ciałka krwi, to odbijane są one ze zmienioną częstotliwością. Zmiana ta zależy od ruchów ciałek krwi. Przy zwężeniach naczyń zmienia się prędkość i kierunek ciałek krwi. Można to przedstawić na różne sposoby, na przykład akustycznie jako dźwięki bądź za pomocą kolorów. Z reguły droga od głowicy ma kolor niebieski, a w przeciwnym kierunku – czerwony. W ten sposób otrzymuje się informacje o kierunku i prędkości przepływu krwi. Dodatkowo oceniać można przepływ naczyń, ich średnicy oraz właściwości wewnętrznej warstwy naczyń krwionośnych.
Jak przeprowadza się badanie?
Zasadniczo USG naczyniowe metodą Dopplera przeprowadza się tak samo, jak każde inne badanie USG. Na początku na powierzchnię brzucha nałożony zostanie specjalny żel, aby możliwe było odbijanie ultradźwięków. Następnie głowica poprowadzona będzie do miejsc docelowych. W przypadku podejrzenia wystąpienia zwężenia tęnicy, która odpowiedzialna jest za zaopatrzenie mózgu dziecka będzie to na przykład boczny rejon szyjny.
Co można badać za pomocą USG metodą Dopplera?
Badany jest przede wszystkim przepływ krwi w naczyniach dziecka. Przede wszystkim sprawdzana jest tętnica główna i naczynia zaopatrujące mózg. Poza tym istnieje możliwość zbadania ukrwienia łożyska macicy i pępowiny. W szczególności badane są następujące naczynia:
- Tętnica maciczna: przy badaniu będą obserwowane dwa obszary. Pierwszym są naczynia krwionośne, które zaopatrują macicę i łożysko. Ich badanie służy przede wszystkim odpowiedzi na pytanie, czy w czasie ciąży istnieje ryzyko wystąpienia zaburzeń wzrostu i nadciśnienia ciążowego (na przykład stanu przedrzucawkowego). Najlepszy moment dla wykonania badania to okres między 20 a 24 tygodniem ciąży. Przy ciąży o prawidłowym przebiegu z czasem zachodzą pewne zmiany w naczyniach macicy. Opór ten zmniejsza się wręcz liniowo do 24 tygodnia. Jeśli jednak pozostaje on w dalszym ciągu na wysokim poziomie, Twój lekarz może odczytać to z wykresu. W pierwszej połowie ciąży sytuacja taka może mieć miejsce nawet przy prawidłowej ciąży. W przypadku ciąży wysokiego ryzyka taki stan może wskazywać na podwyższone ryzyko wystąpienia zatrucia ciążowego.
- Tętnica pępowinowa: naczynie to dotyczy dziecka i łożyska. Pokazuje ono w sposób pośredni, czy dziecko w optymalny sposób zaopartywane jest we wszystko, czego potrzebuje. To badanie wykonuje się dopiero wtedy, gdy istnieje podejrzenie zaburzeń wzrostu dziecka. Dokładne oszacowanie stanu dziecka wymaga zbadania także innych naczyń, na przykład w obrębie mózgu, które wykonuje się ewentualnie w indywidualnych przypadkach. W przypadku ciąży o normalnym przebiegu opór w tętnicy pępowinowej zmniejsza się stopniowo. Wynik pokazuje także w fazie spoczynku przepływ krwi. Na monitorze widoczna jest zygzakowata linia, która ostro wzrasta i nieco łagodniej opada. Wierzchołki pokazują wysokie ciśnienie przy skurczu, niskie ciśnienie obserwowane jest przy rozkurczu. W przypadku nieprawidłowości łożyska opór naczyń rośnie. W niektórych przypadkach może dojść nawet do sytuacji, w której przepływ krwi przy rozkurczu nie występuje bądź zawraca. Na monitorze widoczne jest to jako małe luki, które powstają między pojedynczymi wypukłościami. Krew przesuwa się wewnątrz pępowiny, co utrudnia zaopatrzenie dziecka. W tym wypadku niewykluczone jest sztuczne wywołanie porodu.
- Tętnica środkowa mózgu: Ukrwienie mózgu mierzone jest w tętnicy środkowej mózgu. Jeśli zaopatrzenie dziecka w tlen jest zagrożone, automatycznie rozszerzają się duże naczynia mózgu, aby wyrównać deficyty. Za pomocą tego badania mogą zostać stwierdzone związane z tym nieprawidłowości. W niektórych przypadkach, na przykład jeśli chodzi o wyznaczenie terminu porodu, mogą zostać także przebadane żyły.