Czy mogę szczepić się w ciąży? - zalecenia i przeciwwskazania

Kobieta w ciąży dużo bardziej narażona jest na działalność wirusów, ponieważ wzmożona w czasie ciąży przemiana materii sprzyja ich namnażaniu. Powstaje więc pytanie: czy nie byłoby dla niej lepiej, gdyby się po prostu zaszczepiła? Otóż okazuje się, że nie…

Choć szczepienia to powszechnie dostępny i skuteczny sposób ochrony przed wieloma groźnymi chorobami, to w przypadku kobiet w ciąży obowiązuje zasada, by stosować je tylko wtedy, gdy nie ma innego wyjścia, np. gdy wokół panuje epidemia lub niezbędna jest pilna podróż zagraniczna (szczególnie do krajów, w których występuje zagrożenie chorobami tropikalnymi).

W czasie ciąży żadna szczepionka nie może być uznana za w pełni bezpieczną zarówno dla matki, jak i rozwijającego się dziecka, zwłaszcza w pierwszym trymestrze ciąży.

Absolutnie zakazane jest stosowanie wszystkich szczepionek, które zawierają żywe drobnoustroje, ponieważ szybko rozwijające się tkanki zarodka są dla nich doskonałą pożywką. Do szczepionek zakazanych w ciąży zalicza się więc szczepionkę przeciwko odrze, różyczce, ospie wietrznej, żółtej febrze, gruźlicy czy polio.

Obok tzw. szczepionek żywych istnieje grupa szczepionek inaktywowanych, składających się z martwych drobnoustrojów, szczepionek z wyizolowanym materiałem genetycznym oraz szczepionek będących anatoksynami, czyli toksynami pozbawionymi swoich toksycznych właściwości. Szczepionki te w wyjątkowych sytuacjach mogą być podane kobietom ciężarnym. Zawsze jednak należy rozważyć, czy korzyści płynące z zaszczepienia się będą większe od potencjalnych zagrożeń.

Do szczepionek, które w określonych sytuacjach można stosować u kobiet w ciąży, należą m.in:

szczepionka przeciw grypie – kobieta spodziewająca się dziecka może zaszczepić się przeciw grypie pod warunkiem, że będzie to szczepionka inaktywowana. Nie zaleca się jednak szczepienia w pierwszym trymestrze ciąży.
szczepionka przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B – choć uznana jest za szczepionkę bezpieczną, to jednak lekarze zalecają wykonanie szczepienia przed planowanym poczęciem. Szczepienie wykonuje się nie wcześniej niż w drugim trymestrze ciąży.
szczepionka przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu A – często odradza się wykonywanie tego szczepienia w ciąży, ponieważ nadal brak jest jednoznacznych dowodów, świadczących o tym, że szczepionka ta jest bezpieczna dla kobiet w ciąży i rozwijającego się dziecka. W przypadku kontaktu z osobą chorą na WZW A kobiecie ciężarnej podaje się raczej specjalne przeciwciała, które na określony czas unieszkodliwiają wirusa.
szczepionka przeciw cholerze – jest szczepionką zawierającą bakterie inaktywowane termicznie. Nie ma jednak dostatecznych badań, które określałyby ryzyko wynikające ze szczepienia podczas ciąży, dlatego, jeśli tylko nie jest to konieczne, kobiety w ciąży nie powinny poddawać się szczepieniu przeciw cholerze.
szczepionka przeciw błonicy i tężcowi – szczególnie zalecana kobietom, które nie otrzymały dawki przypominającej po 10 latach od ostatniego szczepienia w wieku szkolnym. Szczepienia nie wykonuje się jednak w pierwszym trymestrze ciąży.
szczepionka przeciw wściekliźnie – podaje się ją w sytuacjach wyjątkowych, gdy istnieje duże podejrzenie wścieklizny u zwierzęcia, które pogryzło kobietę w ciąży.

Zobacz: Jak wybrać odpowiedni żłobek dla dziecka?

Każdy przypadek szczepienia kobiety w ciąży należy rozważyć indywidualnie. Czasem zdarza się bowiem tak, że prawdopodobieństwo zachorowania jest na tyle duże, że znacznie przewyższa ryzyko, jakie niesie ze sobą szczepienie. Nadal jednak obowiązuje zasada, że kobiety w ciąży powinny unikać szczepień, jeśli tylko nie są one absolutnie niezbędne.

Proponowane artykuły:

Zuzanna Nowakowska

Zuzanna Nowakowska to ceniona autorka w dziedzinie ciąży i parentingu, oferująca przyszłym rodzicom rzetelne porady i wsparcie w jednym z czołowych serwisów o parentingu. Jej zaangażowanie w promowanie świadomego rodzicielstwa przyniosło jej szerokie uznanie oraz lojalne grono czytelników.