Ssanie kciuka przez niemowlę – co oznacza i jak reagować?
Martwisz się, bo ssanie kciuka przez niemowlę to właściwie norma? Dowiedz się z naszego artykułu, jakie skutki ma ssanie kciuka i jak możesz odzwyczaić od tego swojego niemowlaka.
Jeśli kilkumiesięczne dziecko jest radosne, spokojne, chętnie przyjmuje pokarmy, a oprócz tego ssie kciuk, nie ma w tym nic złego. W takim wypadku jest to naturalne zachowanie, które nie powinno martwić rodziców. Jeśli jednak maluszek ssie kciuk, a przy tym jest mało ruchliwy, nie chce jeść i sprawia wrażenie wycofanego, warto powiedzieć o tym lekarzowi.
Mogą to być np. symptomy zaburzeń lękowych. Równie niepokojącym znakiem może być wiek dziecka ssącego kciuk. Przyjmuje się granicę piątego roku życia. Po przekroczeniu tego wieku odruch powinien zaniknąć całkowicie. Jeśli tak się nie stanie, starajmy się za każdym razem wyjmować maluszkowi palec z buzi. Nie karać go, lecz przytulić mówiąc jednocześnie, że nie ma już ssać paluszka. Starajmy się okazać mu więcej czułości.
Być może ssanie jest spowodowane brakiem poczucia bezpieczeństwa, bycia kochanym i akceptowanym. Dlatego poważnym błędem będzie karcenie dziecka za nawykowe ssanie kciuka. Tłumaczmy, ale nie pozwólmy aby nasza pociecha czuła się odrzucona z tego powodu.
Ssanie kciuka przez niemowlaki
Ssanie kciuka jest u niemowląt zjawiskiem jak najbardziej naturalnym i częstym, podobnym do odruchu ssania matczynej piersi. Ssanie kciuka pomaga bowiem dzieciom zredukować stres i poradzić sobie z trudną sytuacją. Niektórym dzieciom wystarczają smoczki, inne zauważają, że ssanie kciuka spełnia te samą funkcję będąc przy tym zawsze pod ręką.
Lekarze przekonują, że ssanie kciuka przez dziecko do 4 roku życia nie powinno budzić niepokoju. W okolicach 4-5 roku życia wyżynają się dziecku pierwsze stałe zęby i ssanie kciuka w tym okresie może doprowadzić do wad zgryzu u dziecka, dlatego ważne jest, aby oduczyć go tego nawyku odpowiednio wcześnie.
Co oznacza ssanie kciuka u niemowlaka?
- Ssanie kciuka przez dziecko jest często wyrazem jego zdenerwowania lub niepewności. Ssanie kciuka uspokaja i daje maluchowi poczucie bezpieczeństwa. Bardzo często ssanie kciuka ma miejsce w następujących sytuacjach: pierwszy dzień w przedszkolu, przeprowadzka, narodziny rodzeństwa. Jest to jednak przejściowe i gdy stres mija dziecko samo przestaje ssać kciuk.
- Ssanie kciuka może zaspokajać u dzieci także potrzebę czułości i miłości.
- Jeśli dzieci są zestresowane lub przeciążone częściej sięgają po kciuk w celu rozluźnienia.
Kontroluj ssanie kciuka przez dziecko
Jeśli maluch ssie kciuka tylko przy zasypianiu lub czasem z nudy, to nic mu nie grozi. Dopiero jeśli nawyk ten wejdzie mu w krew i będzie ssał kciuk jeszcze po 4 roku życia, może to się wiązać z późniejszymi problemami ze zgryzem występującymi także w przypadku nadmiernego ssania smoczka. Zwróć więc uwagę na to, jak często Twój maluch sięga po kciuka i postaraj oduczyć go tego w razie potrzeby.
Ssanie kciuka przez starsze dziecko
Częste ssanie kciuka może zakłócić właściwy rozwój szczęki i zgryzu dziecka. Obecność kciuka w ustach może prowadzić bowiem do wypchnięcia górnej szczęki do przodu, co może spowodować, że siekacze Twojego dziecka będą krzywo rosły. Poprzez ssanie kciuka górne zęby wypychane są do przodu, podczas gdy tylne cofają się. Poza tym ssanie kciuka może doprowadzić do tzw. zgryzu otwartego, czyli wady, w przypadku której zęby górne i dolne nie stykają się ze sobą, a pomiędzy nimi można dostrzec wyraźny prześwit.
Nawykowe ssanie kciuka przez dziecko a zaburzenia zachowania
Przesadne ssanie kciuka po 4 lub 5 roku życia może świadczyć o zaburzeniach zachowania dziecka, które powinny być skonsultowane z psychologiem lub nawet z psychiatrą. Jeśli zauważyłaś, że Twoje dziecko ma problem z nadmiernym ssaniem kciuka, zgłoś się do lekarza pierwszego kontaktu i poradź się go. Może wymyśli on jakiś sposób na oduczenie dziecka tego nawyku.
Ssanie kciuka u niemowlaka: jak reagować?
- Nie karać ani nie obrażać: Jeśli krzyczysz lub karzesz swoje dziecko za ssanie kciuka, wywołuje to u niego jeszcze większy stres i wcale nie pomaga.
- Odkryć przyczyny ssania kciuka: W jakich sytuacjach Twoje dziecko wkłada palce do ust?
- Obserwuj, czy jest w danej chwili zdenerwowane, podniecone, szczęśliwe, a może ssie kciuk po prostu przy zasypianiu?
- Wizyta u pediatry: Jeśli ssanie kciuka stało się prawdziwym nawykiem u Twojego dziecka, skonsultuj jego zachowanie z pediatrą. Być może pomoże Ci on odnaleźć przyczynę nawyku u dziecka. Poza tym z pewnością posłuży Ci radą, jak odzwyczaić dziecko od ssania kciuka lub przekieruje do odpowiedniego specjalisty.
- Rozmowa z dzieckiem: Wytłumacz swojemu maluchowi, dlaczego powinien przestać ssać kciuk. Uważaj przy tym, aby zmotywować go tym do działania, a nie zniechęcić i zestresować.
- Pochwalić dziecko: Zamiast na nie krzyczeć, postaraj się je pochwalić i zmotywuj swoje dziecko do zerwania z nawykiem.
- Dać dziecku czas: Często ssanie kciuka oznacza potrzebę większej czułości. Poświęć dziecku trochę więcej czasu, pobaw się z nim, zagraj w jego ulubioną grę. Niech pokaże Ci swoje zainteresowania i hobby. Bardzo często dzieci przestają wtedy ssać kciuk.
- Rękawiczki lub preparaty: Wielu rodziców używa rękawiczek lub preparatów o gorzkim smaku, aby zniechęcić dzieci do ssania kciuka. Pedagodzy odradzają jednak takie drastyczne metody. Jeśli nie widzisz jednak żadnej innej możliwości na oduczenie Twojego dziecka tego nawyku, wypróbuj tę metodę – jednak nie jako karę.
Jak oduczyć dziecko odruchu ssania kciuka?
Dziecko przede wszystkim musi się poczuć bezpieczne i kochane. W przypadku niemowlęcia korzystne okazuje się częste przystawianie do piersi przez matkę, przytulanie i głaskanie. U dzieci starszych dobrze jest okazywać jak najwięcej czułości, aby dziecko czuło się szczęśliwe i miało zaspokojoną potrzebę bliskości.
Rodzice muszą wyczulić się na sygnały wysyłane przez dziecko. Rejestrujmy w jakich okolicznościach dziecko ssie kciuk. Kiedy odruch ten się nasila, a kiedy zanika. Spróbujmy też nie przenosić na dziecko swoich negatywnych emocji, związanych np. ze stresem w pracy. Być może maluch nieświadomie odbiera od nas emocje i empatycznie przeżywa je razem z nami co objawia się właśnie przez ssanie kciuka.
Chcąc oduczyć dziecko ssania palca postarajmy się nie wywierać presji i nie róbmy wielkiego problemu z tej sytuacji. Maluch może tylko niepotrzebnie stresować się tym, że robi coś złego, co nasili lęk i odruch ssania. Rodzice często stosują drobne zabiegi chcąc wywołać u dziecka niemiłe wspomnienia z czynnością ssania kciuka, np. smarują paluszek octem lub cytryną. Nie zawsze odnosi to skutek. Należy też pamiętać, że nawet maleńkie dzieci mogą przyzwyczaić się do nieprzyjemnego smaku.
Innym sposobem jest po prostu wyjęcie palca z buzi dziecka i przekierowanie jego uwagi na coś innego, co go zaabsorbuje, np. na zabawę czy czytanie książeczki. Ale nie karćmy dziecka, aby odruch się nie nasilał i z czasem nie przerodził w głęboko zakorzeniony nawyk. Możemy natomiast nagradzać dziecko danego dnia, jeśli powstrzyma się od ssania kciuka. Będzie to motywowało malucha do oduczania się. Dziecko będzie cieszyło się ze swoich sukcesów, a nie martwiło problemem, jak byłoby w przypadku karania zachowania.
Jeśli sukcesy nie są widoczne od razu, to też nie ma czym się przejmować. Jest to dość częsty problem, ale nie odnotowano negatywnych jego skutków. Jeśli mimo prób oduczania, dziecko ciągle nie pozbywa się odruchu, możesz skonsultować się dla własnego spokoju z pediatrą i ortodontą, który skontroluje zgryz dziecka.
Zuzanna Nowakowska to ceniona autorka w dziedzinie ciąży i parentingu, oferująca przyszłym rodzicom rzetelne porady i wsparcie w jednym z czołowych serwisów o parentingu. Jej zaangażowanie w promowanie świadomego rodzicielstwa przyniosło jej szerokie uznanie oraz lojalne grono czytelników.