Niedotlenienie okołoporodowe noworodka podczas porodu
Niedotlenienie noworodka w trakcie porodu na szczęście zdarza się rzadko. Jest to jedno z poważniejszych powikłań przy porodzie. Jego konsekwencje mogą być jednak bardzo poważne dla zdrowia, a nawet życia noworodka.
W artykule dowiesz się:
Co to jest niedotlenienie?
Niedotlenieniem określa się zwykle dwa równocześnie zachodzące procesy: hipoksemii i hipoksji. Hipoksemia jest stanem, w którym obniża się ciśnienie parcjalne tlenu we krwi tętniczej z równoczesnym obniżeniem saturacji poniżej 85%. Hipoksja, z kolei to stan niedoboru tlenu w tkankach.
Jak często występuje niedotlenienie noworodka w trakcie porodu?
Statystycznie, raz na tysiąc porodów rodzi się dziecko, u którego stwierdza się ciężkie niedotlenienie. Statystyki te nie uwzględniają jednak przypadków z niewielkim niedotlenieniem, ani dzieci urodzonych przedwcześnie. Dane te odnoszą się jedynie do ciąż donoszonych.
Krótkotrwałe niedotlenienie pod koniec porodu jest dość częstym zjawiskiem, jednak jeśli dziecko po odśluzowaniu zaczyna krzyczeć, to jest to dobry znak.
Jakie są przyczyny niedotlenienia mózgu u noworodka?
Przyczyny niedotlenienia przy porodzie są różne. Najczęściej są to:
- niedotlenienie matki,
- ciąża przenoszona,
- ciąża mnoga,
- poród przedwczesny,
- nieprawidłowe ułożenie płodu,
- przerwanie krążenia matczyno-łożyskowego,
- niewydolność łożyska, odklejenie się łożyska, łożysko przodujące,
- niedostateczny przepływ krwi przez naczynia pępowinowe (zaciśnięcie pępowiny na szyi dziecka, wypadnięcie pępowiny),
- patologia płodu,
- zbyt długie wyrzynanie się główki dziecka,
- zakażenie wewnątrzowodniowe,
- zapalenie płuc, astma, wady serca, niedokrwistość, arytmie,
- anomalie genetyczne.
W jaki sposób stwierdza się niedotlenienie u dziecka?
Nie istnieje jeden test, według którego można byłoby ocenić stan niedotlenienia noworodka. Z tego powodu, dokonuje się kompleksowej oceny biochemicznej i klinicznej. Jednym z podstawowych badań jest skala Apgar.
Noworodka bada się w 1. i 5. minucie życia.Na liczbę punktów oprócz stanu niedotlenienia, wpływa także wiek ciążowy, leki, zakażenie, wrodzona patologia układu nerwowo-mięśniowego, stan układu krążenia i płuc noworodka.
Objawy ciężkiego niedotlenienia stwierdza się u noworodków:
- z oceną 0-3 wg skali Apgar powyżej 5. minuty życia
- z kwasicą metaboliczną lub mieszaną (pH< 7,10 i BE< 12 mEq/l)
- z klinicznymi objawami neurologicznymi w bezpośrednim okresie po urodzeniu, jak encefalopatia, hipotonia, śpiączka, drgawki
- z objawami zaburzeń wielonarządowych ze strony układu krążenia, płuc lub nerek.
Jak postępuje lekarz?
Większość dzieci rodzi się sinych i dopiero po chwili ich skóra staje się różowa. Jeśli dziecko dostanie poniżej 6 punktów w skali Apgar, nie oddycha i nie reaguje na cewnik (??), wówczas lekarz natychmiast podaje tlen dziecku przez maskę, zakłada rurkę intubacyjną do tchawicy, podłącza do respiratora i masuje serduszko.
Skutki niedotlenienia okołoporodowego
Jakie jest najgroźniejsze powikłanie ciężkiego niedotlenienia?
Najgroźniejszym zaburzeniem ciężkiego niedotlenienia jest trwałe uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego. U 2-5% donoszonych noworodków i u 30-50% wcześniaków z bardzo małą urodzeniową masą ciała występuje mózgowe porażenie dziecięce, opóźnienia rozwoju umysłowego, upośledzenie narządów słuchu i wzroku oraz padaczka.
Czy można w jakiś sposób zapobiec niedotlenieniu dziecka?
Czasami niedotlenieniu można zapobiec. Ciężarna po terminie zostaje zatrzymana na oddziale patologii późnej ciąży, na którym stan dziecka monitorowany jest za pomocą KTG. Jeśli wynik badania jest w jakimś stopniu niepokojący, to położna powiadamia lekarza, który może podjąć decyzję o zakończeniu ciąży przez cięcie cesarskie.
Czy niedotlenienie dziecka w trakcie porodu przekreśla jego szanse na normalne życie?
To, czy dziecko będzie sprawne psychoruchowo zależy od stopnia niedotlenienia. Nie zawsze mała liczba punktów w skali Apgar oznacza późniejsze uszkodzenie mózgu czy inne nieprawidłowości neurologiczne. Najczęściej opóźnienia w rozwoju psychoruchowym ujawniają się dopiero w szkole. Dziecko może mieć problemy z koncentracją, z zapamiętywaniem lub liczeniem. Odpowiednia pomoc lekarska – neurologa, pediatry, czy psychologa – oraz wsparcie rodziny i rehabilitacja nie tylko pozwolą ocenić rozwój dziecka, ale także go korygować.
W przypadku cięższych zaburzeń, takich jak mózgowe porażenie dziecięce, rehabilitacja trwa przez całe życie a jej efekty zależą od wytrwałości i chęci rodziców i opiekunów, ich mobilizacji i umiejętności motywowania dziecka.
Zuzanna Nowakowska to ceniona autorka w dziedzinie ciąży i parentingu, oferująca przyszłym rodzicom rzetelne porady i wsparcie w jednym z czołowych serwisów o parentingu. Jej zaangażowanie w promowanie świadomego rodzicielstwa przyniosło jej szerokie uznanie oraz lojalne grono czytelników.