Metoda SODAS – czyli jak nauczyć dziecko podejmowania dobrych decyzji?

Dzieci i młodzież mają skłonność do impulsywnego działania, często nie zastanawiają się nad skutkami swoich zachowań. Mimo silniejszej niż u dorosłych intuicji postrzegają świat w sposób uproszczony, nie zauważając rozmaitych niuansów i tłumacząc sobie wiele rzeczy zgodnie z takim okrojonym widzeniem rzeczywistości.

Dlatego łatwo wpadają w tarapaty. Rolą rodzica jest zadbać o to, by dziecko potrafiło sprawnie poruszać się w świecie, bez nadmiernych obciążeń i zgodnie z indywidualnymi wartościami. By nie ulegało presji otoczenia, lecz umiało stawić opór w sytuacjach, które wymagają radykalnego sprzeciwu. Jedną z metod opracowanych przez psychologów, które ułatwiają podejmowanie dobrych decyzji, i która z powodzeniem może być wykorzystywana w wychowywaniu dzieci, jest metoda SODAS.

Jak podjąć dobrą decyzję?

Autorzy metody SODAS odkryli, że dzieci częściej podejmują właściwe decyzje, jeśli mogą przyjrzeć się swoim problemom z różnych stron i rozważyć wszystkie potencjalne rozwiązania. SODAS to skrótowiec od następujących słów: situation, options, disadvantages, advantages, solution. Dzieci bardzo często stoją wobec konieczności wyboru między jedną możliwością a drugą (może być ich oczywiście więcej).

Wydać kieszonkowe na komiks czy na petardy? Kolegować się z Paulem czy z Claire? Zapisać się do klubu sportowego, jak większość kolegów, czy chodzić na warsztaty plastyczne? Jeśli przy wyborze pojawiają się wątpliwości, oznacza to, że każda z opcji wiąże się z jakimiś korzyściami. Jak podjąć właściwą decyzję? Jak określić, co będzie lepsze? W tym ma pomóc metoda SODAS.

Zasady metody SODAS

Zasady metody SODAS są bajecznie proste. Dlatego można ją stosować przy rozwiązywaniu wielu różnych problemów. Oczywiście zdarzają się w życiu sytuacje, wobec których technika ta pozostaje bezsilna. Niemniej jednak SODAS ułatwia radzenie sobie z wątpliwościami. Najlepiej zacząć naukę od prostych spraw.

• Na początku należy określić, na czym polega problem. Wbrew pozorom nie jest to takie łatwe, zwłaszcza dla dzieci, które reagują bardzo emocjonalnie na rozmaite sytuacje i tworzą w głowie ich chaotyczny obraz. Nie zawsze też uświadamiają sobie wagę problemu. Aby nauczyć dziecko pełniejszego wglądu, należy unikać zadawania pytań, na które da się odpowiedzieć jednym słowem: tak, nie lub dobrze. Nawet jeśli znasz przebieg jakichś wydarzeń, pytaj tak, aby dziecko samo go zrekonstruowało, np. „Co wtedy zrobiłeś? Co się później stało”? Należy uczyć dzieci koncentrowania się na całości sytuacji, nie tylko na jej poszczególnych aspektach. Dlatego warto pytać o to, za czyją sprawą coś się stało, co takiego się stało, kiedy, gdzie itd. Po wszystkim należy podsumować uzyskane informacje, w sposób możliwie najprostszy.

• Następny etap polega na wymyślaniu możliwych rozwiązań. Im ich więcej, tym lepiej. Dziecko uczy się, że ma różne opcje do wyboru, i nie popada dzięki temu w skrajności. Staje się też mniej impulsywne i bardziej racjonalne w swoich działaniach.

• Ważne jest też wyliczenie niekorzystnych stron oraz atutów poszczególnych rozwiązań. Trzeba je wszystkie omówić.

• Po omówieniu plusów i minusów każdej z opcji przychodzi czas na wybór jednej z nich. Zazwyczaj po sporządzeniu takiego bilansu łatwiej jest zdecydować się na rozwiązanie, które będzie najwłaściwsze lub najkorzystniejsze dla dziecka.

Metoda SODAS może pomóc przy rozwiązywaniu wielu problemów. Stosowana mniej lub bardziej regularnie, utrwala w dziecku zdrowe mechanizmy radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Dzięki niej może ono podejmować samodzielne decyzje, oparte na poczuciu słuszności i na przewidywaniu konsekwencji swoich zachowań.