Dlaczego kontakt skóra do skóry po porodzie i cesarskim cięciu jest tak ważny?

Kontakt „skóra do skóry” („skin to skin”, STS) to wyjątkowy moment w życiu każdego dziecka i jego mamy zaraz po porodzie! Stosunkowo nową praktyką jest oferowanie kontaktu „skóra do skóry” bezpośrednio po cesarskim cięciu. Dowiedz się dlaczego.
Rozporządzeniu Ministra Zdrowia – zgodnie z założeniami standardu opieki okołoporodowej
Zgodnie z prawem bezpośrednio po urodzeniu należy umożliwić dziecku nieprzerwany kontakt z matką „skóra do skóry”, który będzie trwał co najmniej dwie godziny po porodzie. W tym momencie matka powinna być zachęcona do tego, aby rozpoznać moment, kiedy dziecko jest gotowe do ssania piersi. Matka powinna otrzymać instrukcje w zakresie prawidłowego przystawiania dziecka do piersi i pomoc w karmieniu piersią oraz informacje na temat zasad postępowania w laktacji w pierwszej dobie połogu.
Kontakt mamy z dzieckiem powinien odbyć się już na sali operacyjnej. Jeżeli kobieta miała znieczulenie przewodowe – powinno odbywać się to tak, jak przy porodzie naturalnym. W przypadku znieczulenia ogólnego do kontaktu dojdzie, gdy mama uzyska świadomość, przy czym najkorzystniejszą sytuacją jest, aby nie upłynęło wówczas więcej niż dwie godziny po porodzie.
Zgodnie z rozporządzeniem, wstępna ocena stanu noworodka na podstawie skali Apgar może być dokonana na brzuchu matki, jeżeli nie występują przeciwwskazania zdrowotne. W dokumencie są również zawarte informacje o tym, że należy zapewnić noworodkowi warunki prawidłowej laktacji i odżywiania przez m.in. niepodawanie mu do picia wody, roztworu glukozy i niedokarmianie go sztucznym mlekiem początkowym, jeżeli jest karmione piersią oraz niestosowanie smoczków w okresie stabilizowania się laktacji (pierwsze 4 tygodnie).
Szczegółowo podane są również wszystkie badania, którym podawany jest noworodek już w pierwszych chwilach życia oraz informacje o karmieniu piersią. Dokument określa również szczegóły postępowania w przypadku konieczności przeprowadzenia zabiegów resuscytacyjnych u noworodków.
Kiedy kontakt z dzieckiem po porodzie może być przerwany?
Kontakt z dzieckiem po porodzie może zostać przerwany w momencie, gdy wystąpi sytuacja zagrożenia życia lub zdrowia matki albo dziecka, co powinno być odnotowane w dokumentacji medycznej. Zdaniem Światowej Organizacji Zdrowia kontakt skóra do skóry powinien zacząć się natychmiast po narodzinach, w ciągu pierwszych 5 minut życia dziecka!
W wielu przypadkach matki i noworodki muszą być rozdzielone, aby je ogrzać, ponieważ hipotermia może zwiększać zachorowalność zarówno u matek, jak i ich noworodków.
Częstość występowania okołooperacyjnej hipotermii matki i noworodka podczas SSC może stanowić pewną przeszkodę w początkowym przystawieniu noworodka do piersi na oddziale sali operacyjnej.
2 godziny kontaktu skóra do skóry po porodzie
Mogłoby się wydawać, że dwugodzinny kontakt skóra do skóry jest możliwy wyłącznie przy naturalnym porodzie, a i o to czasami trzeba negocjować przed porodem z personelem medycznym. Cesarskie cięcie nie jest jednak przeciwwskazaniem do kangurowania noworodka. Jeżeli mama jest świadoma i zarówno z nią, jak i z dzieckiem jest wszystko dobrze, to noworodek może być położony na jej piersi. Warto zaznaczyć, że ten pierwszy kontakt matki z dzieckiem skóra do skóry powinien trwać możliwie jak najdłużej i nie powinien być przerywany jeśli stan zdrowia obojga na to pozwala.
Innym rozwiązaniem jest to, aby dziecko zaraz po narodzinach zostało położone na nagiej klatce piersiowej taty.
Korzyści płynące z kontaktu skóra do skóry to ponadto:
- noworodek czuje bicie serca matki i uspokaja się
- dziecko kolonizuje się z florą bakteryjną matki a nie szpitala
- reguluje swój oddech wraz z ruchami klatki piersiowej matki
- czuje przyjazne ciepło i zapach
- zapewnione jest zaraz po narodzinach łagodne przejście w ramiona mamy
- matka może dotykać dziecko, głaskać je oraz mówić do niego
- umożliwione jest wczesne rozpoczęcie karmienia piersią
Mikrobiom po kontakcie skóra do skóry – flora bakteryjna
Kontakt skóra do skóry jest istotny ze względu na przekazanie dziecku naturalnej flory bakteryjnej rodziców. Przytulając do siebie noworodka, tworzy dla niego osłonę przed tym wszystkim, co znajduje się w szpitalnym powietrzu. Już od pierwszych chwil od narodzin drobnoustroje walczą bowiem o siedlisko na dziecku. Jeżeli dziecko zetknie się z „bakteriami domowymi”, przyjaznymi, do których rodzice są przyzwyczajeni i mają w stosunku do nich wytworzone przeciwciała, to stanowią one ochronę przed innymi bakteriami chorobotwórczymi z zewnątrz.
Jeżeli pierwszym środowiskiem, które zasiedli się na skórze dziecka, będzie flora szpitalna, to istnieje większe prawdopodobieństwo rozwinięcia się u niego infekcji! Nie bez powodu też przynosi się do szpitala własne, zakupione, szczelnie zapakowane ubranka dla dzieci.
Dziecko, przechodząc przez kanał rodny, ma kontakt z florą bakteryjną matczynej pochwy i odbytu. To sprawia, że jego organizm, a zwłaszcza układ trawienny, zostaje zasiedlony przez bakterie, których nosicielem jest matka. Bakterie przyjazne mamie są też przyjazne dziecku. Noworodek podczas porodu przez cesarskie cięcie styka się z jałowym środowiskiem, a pierwsze bakterie, które o niego walczą, to bakterie szpitalne. To, jak konstruuje się flora bakteryjna jelit dziecka, jest istotne. Odgrywa ona ważną rolę w dojrzewaniu systemu odpornościowego, chroni przed patogenicznymi bakteriami, jest konieczna do wytwarzania witamin i rozkładania toksyn.

Zuzanna Nowakowska to ceniona autorka w dziedzinie ciąży i parentingu, oferująca przyszłym rodzicom rzetelne porady i wsparcie w jednym z czołowych serwisów o parentingu. Jej zaangażowanie w promowanie świadomego rodzicielstwa przyniosło jej szerokie uznanie oraz lojalne grono czytelników.