Jadłowstręt psychiczny (anoreksja)
Jadłowstręt psychiczny (anoreksja, anorexia nervosa) jest zespołem psychosomatycznym, który cechuje się zmniejszeniem masy ciała i innymi następstwami celowego nieprzyjmowania pokarmu. Podstawową cechą jadłowstrętu psychicznego jest uporczywe dążenie do utraty masy ciała. Przebieg choroby może być epizodyczny, nawracający, falujący, jednorazowy lub przewlekły. Największa zapadalność występuje w wieku 13-14 lat, a następnie w wieku 17 i 25 lat.
Przyczyny jadłowstrętu psychicznego
Przyczyny jadłowstrętu psychicznego nie są do końca jednoznaczne. Zwraca się uwagę na podłoże neurobiologiczne – zaburzenia kontroli sprawowanej przez neuropeptydy i neuroprzekaźniki. Przyjmuje się, że zaburzenia neurohormonalne mają wtórny charakter.
Wśród przyczyn indywidualnych, psychologicznych i środowiskowych najważniejsze znaczenie mają: krytyczne uwagi dotyczące własnej wagi, presja środowiska, chęć upodobnienia się do sławnej modelki, post o charakterze religijnym, przekonanie o zbawiennym wpływie na zdrowie eliminacyjnych diet.
Obraz kliniczny jadłowstrętu psychicznego
Objawy są następstwem niedożywienia i dotyczą różnych narządów i układów. Poniżej zostaną wymienione najczęstsze objawy występujące w jadłowstręcie psychicznym:
– utrata miesiączki,
– obniżenie ciśnienia tętniczego i temperatury,
– bradykardia,
– suchość skóry,
– charakterystyczny meszek na ciele,
– uporczywe zaparcia,
– zaburzenia elektrolitowe,
– zaburzenia przemiany węglowodanowej i białkowej,
– osteoporoza.
Rozpoznanie jadłowstrętu psychicznego
Rozpoznanie jadłowstrętu psychicznego opiera się na kryteriach diagnostycznych American Psychiatric Association (DSM-IV):
- A. Dążenie do utrzymywania masy ciała na dolnej granicy lub poniżej masy należnej (np. utrata masy ciała do poniżej 85% należnej wagi, albo niedostateczny przyrost masy ciała w okresie wzrastania, prowadzący do osiągnięcia poniżej 85% masy należnej.
- B. Silny lęk przed przyrostem masy ciała lub otyłością, nawet w sytuacji niedowagi.
- C. Zaburzenie postrzegania własnej masy ciała i sylwetki, nadmierny wpływ tego postrzegania na samoocenę lub zaprzeczanie niebezpieczeństwu wynikającemu z niskiej masy ciała.
- D. U kobiet w okresie popokwitaniowym nie wystąpienie przynajmniej 3 kolejnych cykli miesiączkowych (brak miesiączki rozpoznaje się wówczas, gdy jej wystąpienie jest możliwe jedynie po podaniu leków hormonalnych, np. estrogenów).
Leczenie jadłowstrętu psychicznego
W okresie ostrym konieczna jest hospitalizacja z przyczyn psychiatrycznych (np. duże ryzyko samobójstwa czy poważne problemy w środowisku domowym) lub internistycznych (bardzo mała masa ciała lub szybki jej spadek, powikłania somatyczne). Leczenie przewlekłe obejmuje psychoterapię, leczenie żywieniowe oraz farmakologiczne. Farmakoterapia w przypadku jadłowstrętu psychicznego ma ograniczone znaczenia. Najistotniejsza jest psychoterapia, której podstawę stanowi współpraca z pacjentem i jego rodziną.
Jadłowstręt psychiczny jest jednym z najczęściej występujących zaburzeń odżywania, nieprawidłowością zachowań dotyczących odżywiania i kontrolowania masy ciała, które skutkują upośledzeniem stanu somatycznego i funkcjonowania psychospołecznego oraz nie są następstwem innej choroby somatycznej lub psychicznej.
Literatura:
1) A. Szczeklik: „Choroby Wewnętrzne”, Tom I.
Zuzanna Nowakowska to ceniona autorka w dziedzinie ciąży i parentingu, oferująca przyszłym rodzicom rzetelne porady i wsparcie w jednym z czołowych serwisów o parentingu. Jej zaangażowanie w promowanie świadomego rodzicielstwa przyniosło jej szerokie uznanie oraz lojalne grono czytelników.