Depresja poporodowa – jak rozpoznać objawy i poradzić sobie z depresją po porodzie?

Depresja poporodowa to częsta dolegliwość młodych mam. Jednak nie wszystkie kobiety ją przechodzą. Skąd się biorą wahania nastroju i jak sobie z nimi poradzić?

W ostatnich tygodniach ciąży często wyobrażałaś sobie, jak będzie wyglądało Twoje życie, gdy przyjdzie na świat maleństwo. Oczyma duszy widziałaś siebie – uśmiechniętą, zadowoloną ze ślicznym różowiutkim maluszkiem na rękach. Tymczasem wróciłaś ze szpitala i … trudno Ci się odnaleźć w nowej roli. W nocy budzi Cię krzyk – mniej więcej co 3 godziny, jesteś więc niewyspana i chronicznie zmęczona, boisz się, że nie podołasz nowym obowiązkom, przeraża Cię, że nie umiesz uspokoić dziecka, że nie wiesz o co mu chodzi, gdy płacze, jesteś zła, że zostałaś uziemiona przez maleńkiego człowieka i właśnie do Ciebie dociera, że już nigdy nie będzie jak dawniej. I płaczesz, płaczesz, płaczesz…

Nie przejmuj się, to minie! Po prostu cierpisz na depresję poporodową, jak co 10 kobieta, czyli co roku 750 tys. kobiet na całym świecie.
Jest to przypadłość związana z przebytą ciążą i porodem.

Typowe objawy depresji poporodowej to:

• bezsenność
• rozdrażnienie
• zaburzenie orientacji
• apatia
• napady panicznego lęku
• brak apetytu
• niechęć do dziecka,
• a w skrajnych przypadkach nawet halucynacje

Na pojawienie się depresji niewątpliwie ma wpływ silny ból porodowy powodujący długotrwałe i poważne skutki emocjonalne, przemęczenie i monotonia po powrocie ze szpitala. Kiedyś wyskoczyłaś do przyjaciółki na ploteczki, czy do kina z ukochanym – teraz czujesz, że Twoja praca w domu nie jest doceniana, jesteś odizolowana od życia i wcale nie widać, że urodziłaś – dalej jesteś gruba.

Niepokojące objawy depresji poporodowej:

• czujesz się zaniepokojona, wszystko cię przytłacza, jesteś smutna
• dużo płaczesz i sama nie wiesz dlaczego, jesteś rozdrażniona
• nie masz energii w sobie i żadnej motywacji
• jesz zbyt dużo lub wręcz przeciwnie, nie jadasz nic
• śpisz zbyt dużo lub cierpisz na bezsenność
• masz problem z podejmowaniem decyzji, jesteś niezdecydowana i zawodzi cię pamięć
• czujesz się niedowartościowana i winna
• masz wrażenie, że wszyscy się od ciebie odwrócili: rodzina i przyjaciele
• często boli cię głowa, masz kołatania serca,
• nic ci się nie chce robić

Skąd się biorą wahania nastroju po urodzeniu dziecka?

W pierwszych dniach po porodzie w organizmie kobiety trwa hormonalna burza. Szczególnie po urodzeniu chłopca, jak wykazują ostatnie badania. Wydzielają się intensywnie hormony nadnerczy i tarczycy, co jest powodem wahań nastroju. Kobieta może przeżywać stany nieuzasadnionej euforii, mogą ją rozśmieszać rzeczy, które dla innych są zupełnie neutralne. I na odwrót. Błahostka, drobna rzecz może wprowadzić młodą mamę w wielki smutek kończący się płaczem.

Nie jest to jednak regułą, bowiem nie każda kobieta przechodzi depresją poporodową. Najbardziej podatne są pierworódki, z każdym kolejnym dzieckiem ryzyko wystąpienia depresji poporodowej jest coraz mniejsze. Poza tym, jeśli młoda mama ma wsparcie od partnera, a przede wszystkim od innych mam, o wiele łagodniej przechodzi czas bezpośrednio po porodzie.

Co robić?

Socjologowie uważają, że pomaga w takiej sytuacji znalezienie sobie hobby. Okazuje się, że najlepiej relaksuje malarstwo i kolekcjonerstwo. Porozmawiaj z kimś o swoich problemach – z mężem, mamą, przyjaciółką lub koleżanką, która już to przeszła. Staraj się jak najwięcej wypoczywać – śpij, kiedy dzidziuś śpi, przyjmij pomoc najbliższych w codziennych obowiązkach, prace nie wymagające pilnego załatwienia odłóż na później. Zadbaj o siebie – umyj włosy, pomaluj usta, załóż ładna bluzkę. I płacz otwarcie, nie tłum tego w sobie, niech z łzami wypłyną twe żale, bo im szybciej się problemu pozbędziesz, tym prędzej będziesz uśmiechnięta, zadowolona, ze ślicznym różowiutkim noworodkiem na rękach.
Pierwsze dni po porodzie to również okres gwałtownych fizycznych przemian w Twoim organizmie – z chwilą urodzenia dziecka rozpoczyna się okres połogu.

Jak sobie poradzić z depresją poporodową?

Jeśli przed porodem sprawiało ci przyjemność wyjście na zakupy, spróbuj zorganizować sobie czas tak, aby udać się na zakupy. Jeśli lubiłaś chodzić do kina, czy kosmetyczki, pozwól sobie na to. Pamiętaj, że masz do tego prawo. Powinnaś zadbać o siebie, żeby powrócić do równowagi psychicznej. Sprawienie sobie choćby małej przyjemności, z pewnością wpłynie pozytywnie nie tylko na ciebie ale na twoje dziecko, które jest bardzo wrażliwe na nastrój i samopoczucie mamy.

Wiele kobiet chwali efekty po podjęciu aktywności fizycznej. Ma to uzasadnienie z medycznego punktu widzenia, bowiem podczas uprawiania sportu wydziela się w mózgu serotonina i endorfiny, które poprawiają nastrój. Dlatego zaleca się młodym mamą, aby zadbały o siebie wybierając się na zajęcia fitness lub ćwicząc w domu.

Można także porozmawiać z partnerem o podziale obowiązków, tak abyś w ciągu dnia. mogła choć chwilę odpocząć i się zrelaksować. Ważne jest także abyś nie utraciła kontaktu ze znajomymi. Szczególnie ważne są relację z innymi młodymi mamami. Możesz się z nimi podzielić swoimi problemami i wątpliwościami związanymi np. z pielęgnacją dziecka. Inne mamy podobnie jak ty przeżywają każdy ruch swojej pociechy, chcą się tym dzielić, rozmawiać i radzić. Takie relacje są bardzo cenne, dlatego postaraj się ich nie zaniedbywać.

Przyczyną depresji poporodowej może też być rozczarowanie sobą. Jeśli miałaś idealistyczne wyobrażenie siebie jako matki potrafiącej pogodzić wszystkie obowiązki zgodnie z planem, z pewnością odczujesz, że odbiegasz od własnych ustaleń. Nie jest możliwe, abyś od samego początku zdołała wypełniać wszystkie zadania. Jest ich bowiem bardzo wiele, a ty dopiero się uczysz. Daj sobie czas na nauczenie się opieki nad dzieckiem, karmienia piersią i sprawnego przebierania maleństwa. To wszystko wymaga wprawy. Nie wstydź się też prosić o pomoc. To naturalne, że potrzebujesz kogoś, kto ułatwi ci odnaleźć się w tym szaleństwie całodobowych obowiązków. Nie bądź perfekcjonistką. Masz prawo do błędów, zmęczenia i niechęci. Z czasem nauczysz się wypełniać sprawnie wszystkie zadania.

Daj sobie także czas na oswojenie się z nową sytuacją życiową. Pierwsze tygodnie po porodzie życie oscyluje woków mozolnych obowiązków. Na przemian karmienie, pranie, usypianie dziecka, sprzątanie, itd. Twoje życie przed porodem wyglądało inaczej, dlatego potrzebujesz czasu, aby przyzwyczaić się do nowej roli. Pamiętaj, że nawet mając drugie dziecko musi minąć czas, żebyś nauczyła się pogodzenia i zgrania ze sobą wszystkich obowiązków.

Bądź dla siebie wyrozumiała. I spróbuj nie wymagać od siebie wszystkich umiejętności od razu. Nie wstydź się skorzystania z pomocy rodziny i partnera. Spróbuj korzystać i cieszyć się z każdej chwili. Dziecko tak szybko rośnie, a te momenty już się nie powtórzą.

Psychoza poporodowa

Jest schorzeniem, które wymaga leczenia specjalistycznego (matka może być zabrana na oddział psychiatryczny z dzieckiem). Dotyka 1-2 na 1000 kobiet. Najczęściej nie akceptuje wtedy dziecka, odrzuca je, nie chce sie nim zajmować bądź w ogóle uznaje, że nie jest jego matką. Mogą pojawić się także takie zaburzenia, jak: ataki paniki, koszmary senne, lęki, halucynacje, pobudzenie psychoruchowe, niewytłumaczalne zachowania.

Zuzanna Nowakowska

Zuzanna Nowakowska to ceniona autorka w dziedzinie ciąży i parentingu, oferująca przyszłym rodzicom rzetelne porady i wsparcie w jednym z czołowych serwisów o parentingu. Jej zaangażowanie w promowanie świadomego rodzicielstwa przyniosło jej szerokie uznanie oraz lojalne grono czytelników.