Czym są pneumokoki? – objawy i leczenie

PNEUMOKOKI to chorobotwórcze bakterie, dawniej zwane dwoinkami lub diplokokami. Są jednymi z najbardziej zjadliwych, agresywnych i niebezpiecznych bakterii. Bardzo trudno je zwalczyć, ponieważ posiadają specjalną otoczkę wielocukrową (z polisacharydów), która chroni je przed układem odpornościowym i sprawia, że stają się dla niego niewidoczne.

Dlatego właśnie w pierwszym stadium zakażenia nie występują żadne gwałtowne symptomy, tj. gorączka czy wybroczyny. Objawy pojawiają się dopiero, gdy zakażenie jest już w pełni rozwinięte. Pneumokoki mają zdolność przenikania do krwi i innych płynów ustrojowych, co powoduje atakowanie różnych narządów.

Pneumokoki występują powszechnie wśród wielu dzieci, które nieświadomie stają się ich nosicielami. Siedliskiem pneumokoków jest błona śluzowa gardła i nosa. Niemowlak, który jest nosicielem, wcale nie musi zachorować, zwłaszcza jeśli jest w dobrej kondycji zdrowotnej. Ale kiedy dojdzie do spadku odporności i osłabienia organizmu, bakterie, które do tej pory były w uśpieniu, mogą go zaatakować, przedostając się np. do ucha środkowego lub zatok i wywołując zakażenie nieinwazyjne.

Mogą także przeniknąć do krwi i spowodować ciężkie choroby inwazyjne, m.in. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie płuc z bakteriemią. Poza tym dziecko, które jest nosicielem pneumokoków, może zarażać inne osoby ze swojego otoczenia, wywołując u nich chorobę nawet wtedy, gdy u niego samego nie wystąpiły żadne objawy. Pneumokoki są przenoszone drogą kropelkową oraz przez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną, więc wystarczy kichniecie lub kaszlnięcie, by zasiedliły organizm kolejnego dziecka.

Choroby wywoływane przez pneumokoki:

CHOROBY NIEINWAZYJNE – ZAKAŻENIA OTOLARYNGOLOGICZNE

Zapalenie ucha środkowego

• objawy: pocieranie przez dziecko chorym uchem o poduszkę, gorączka, przytłumienie słuchu, ból ucha, nudności, wymioty, płaczliwość, niepokój i brak apetytu
• leczenie: antybiotykoterapia
• powikłania: osłabienie słuchu, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

Zapalenie zatok przynosowych

• objawy: ropna wydzielina z nosa, ból głowy w okolicy zatok, kaszel, nieprzyjemny zapach z ust, gorączka
• leczenie: antybiotykoterapia
• powikłania: zapalenie ucha środkowego, ropień oczodołu, zapalenie szczęki, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

CHOROBY INWAZYJNE

Zapalenie płuc z bakteriemią

• objawy: dreszcze,wysoka gorączka, ból w klatce piersiowej, kaszel z odkrztuszaniem, duszności
• leczenie: antybiotykoterapia
• przyczyny: do zakażenia dochodzi, gdy bakterie przenikną przez błony śluzowe nosa lub gardła do dolnych dróg oddechowych; zwykle poprzedzone jest infekcją dróg oddechowych
• rozpoznanie: wynik posiewu śluzu z oskrzeli, towarzyszące zapalenie opłucnej

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

• objawy: silne bóle głowy, gorączka, niepokój, nudności, wymioty, drgawki, uwypuklone i tętniące ciemiączko, światłowstręt, brak możliwości przygięcia brody do klatki piersiowej, senność; pojawia się najczęściej u dzieci między 6. a 24. miesiącem życia
• leczenie: antybiotykoterapia, jednak pomimo leczenia śmiertelność jest duża i wynosi 30%
• powikłania: defekty neurologiczne, niedosłuch, napady padaczkowe, niedowłady, drgawki.

Sepsa, posocznica, wstrząs septyczny

To uogólnione zakażenie krwi, które szybko przeradza się w postać ciężką. Może prowadzić do niewydolności wielonarządowej, zaburzeń krzepnięcia krwi, a w konsekwencji do śmierci. Im słabszy organizm, tym szybciej dochodzi do niewydolności. Broniąc się, organizm wysyła różne sygnały, dając czas na szybsze rozpoznanie i pomoc choremu. Sepsa nie jest chorobą, ale zespołem objawów chorobowych (SIRS), które mogą być wywołane przez wirusy, bakterie, grzyby lub pasożyty.

• objawy: temperatura ciała poniżej 36°C lub powyżej 38°C, rozpaczliwy płacz i kwilenie niemowlęcia, szybszy oddech, podwyższone tętno, potliwość, spadek aktywności, biegunka, wybroczyny, odgięcie główki do tyłu, brak reakcji na standardowe leczenie antybiotykami, utrata przytomności
• leczenie: wysokie dawki antybiotyków podawane pozajelitowo, leki nasercowe i przeciwzakrzepowe

Przy najmniejszym podejrzeniu zakażenia pneumokokami dziecko powinno otrzymać antybiotyk. Często leczenie przedłuża się z powodu odporności tej niebezpiecznej bakterii na wiele rodzajów antybiotyków.

Pneumokoki są szczególnie niebezpieczne dla dzieci poniżej 2 roku życia. Dzieci w tym wieku są bardzo podatne na infekcje, ponieważ ich układ odpornościowy nie jest jeszcze w pełni rozwinięty. Nie poradzi on sobie z bakteriami z otoczką polisacharydową, bo po prostu ich nie widzi, więc nie może prawidłowo zareagować.

Ponadto układ oddechowy niemowląt jest mniej szczelny, przez co bakterie łatwiej przedostają z gardła i nosa wgłąb organizmu. Niemowlęta są więc praktycznie bezbronne wobec pneumokoków i dlatego ryzyko wystąpienia ciężkiej choroby, spowodowanej przez te bakterie, jest bardzo wysokie. Im młodsze dziecko, tym większe ryzyko zakażenia oraz dłuższy i cięższy przebieg choroby.

Statystyki przerażają – 70% dzieci chodzących do żłobka, przedszkola lub przebywających w domach dziecka to nosiciele pneumokoków. W Polsce na choroby wywołane przez tę groźną bakterię zapada 19 na 100 tys. dzieci w wieku do 2 lat.

W ostatnich latach pojawił się kolejny problem – pneumokoki uodporniły się na większość antybiotyków, nie tylko na te typowe (np. z grupy penicylin), ale także na antybiotyki wyższej generacji, co znacznie zawęża pole do walki z nimi. Zjawisko to wciąż się nasila, a jego przyczyną jest m.in. nadużywanie i nieprawidłowe stosowanie leków przeciwbakteryjnych.

Pneumokoki są jedną z najgroźniejszych i najczęstszych przyczyn zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Produkują wiele niebezpiecznych toksyn, wywołujących ciężkie choroby, a w wielu przypadkach prowadzą do upośledzenia organizmu, a nawet śmierci. U wielu dzieci, u których udało się wyleczyć zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, obserwuje się trwałe następstwa przebytej choroby, takie jak: uszkodzenie układu nerwowego, zaburzenia słuchu, upośledzenie umysłowe, napady padaczkowe.

ISTNIEJE OPTYMALNA METODA UNIKNIĘCIA ZAKAŻENIA PNEUMOKOKAMI – SZCZEPIENIE NIEMOWLAKA, NAJLEPIEJ JUŻ OD 2 MIESIĄCA ŻYCIA DZIECKA. U ZASZCZEPIONEGO DZIECKA RYZYKO WYSTĄPIENIA CIĘŻKIEGO ZAKAŻENIA JEST O 90% NIŻSZE NIŻ U DZIECI NIESZCZEPIONYCH. Więcej o szczepionkach przeciwko pneumokokom przeczytasz w „Szczepienia zalecane – przeciwko pneumokokom”.

Osoby które odwiedziły tą stronę znalazły ją szukając:

• pneumokoki
• pneumokoki objawy
• pneumokoki
• pneumokoki objawy u dzieci
• pneumokoki leczenie
• pneumokoki u dzieci

Zuzanna Nowakowska

Zuzanna Nowakowska to ceniona autorka w dziedzinie ciąży i parentingu, oferująca przyszłym rodzicom rzetelne porady i wsparcie w jednym z czołowych serwisów o parentingu. Jej zaangażowanie w promowanie świadomego rodzicielstwa przyniosło jej szerokie uznanie oraz lojalne grono czytelników.