Ciemiączko dziecka wzbudza obawy u wielu młodych rodziców. A niepotrzebnie – jest bowiem doskonale „zaprojektowane” do pełnienia swojej funkcji.
Ciemiączka to miejsca w czaszce noworodka, w których kości jeszcze się nie zrosły, to otwory pokryte silną błoną z tkanki łącznej.
Dziecko rodzi się zazwyczaj z dwoma ciemiączkami: przednim i tylnym. Ciemiączko przednie wyczujesz bez trudu – znajduje się niemal na czubku głowy, a kształtem przypomina romb. Ciemię przednie w chwili narodzin może mieć wymiary nawet do 5 x 5 cm, ale najczęściej to ok. 2 x 2 cm. Jest miękkie i płaskie, a u kilkumiesięcznego malucha można wyczuć także jego delikatne tętnienie. Gdy dziecko mocno płacze ciemiączko przednie może się nieco uwypuklać.
Ciemiączko tylne znajduje się w tyle głowy, patrząc w linii prostej za ciemiączkiem przednim i jest od niego dużo mniejsze. Kształtem przypomina trójkąt a jego wymiary to najczęściej ok. 1×1 cm.
Ciemiączka nie powstały bez przyczyny. Gdyby nie ich obecność, poród byłby o wiele bardziej skomplikowany, a nawet niemożliwy. Ciemiączka pełnią bowiem dwie bardzo ważne funkcje.
W artykule dowiesz się:
Czym jest ciemiączko?
Po pierwsze umożliwiają główce dziecka dopasować się do kształtu kanału rodnego matki. To właśnie dzięki temu, że główka noworodka nie jest zamkniętą kulą, możliwe jest jest przeciśnięcie się na świat. Ciemiączka pozwalają na delikatne przemieszczanie się kości czaszki noworodka, przez co główka spłaszcza się i wydłuża, przyjmując tym samym najbardziej optymalny kształt. W niektórych przypadkach kości czaszki w trakcie porodu mogą nawet na siebie nachodzić. Na szczęście odkształcenia spowodowane porodem ustępują już po kilku godzinach.
Drugim bardzo istotnym zadaniem ciemiączek jest umożliwienie szybkiego i swobodnego rozwoju mózgu niemowlęcia, który zachodzi w pierwszych dwunastu miesiącach życia dziecka. Dzięki ciemiączkom czaszka jest wystarczająco „elastyczna”, by rosnąć wraz z nim.
Kiedy zrasta się i zarasta ciemiączko u dziecka?
To, w jakim tempie zarastają ciemiączka, jest kwestią dość indywidualną. Przyjmuje się jednak, że ciemię przednie powinno zamknąć się (zarosnąć) między 9. a 18. miesiącem życia dziecka, choć niektórzy pediatrzy są zdania, że powinno to nastąpić dopiero między 12. a 24. miesiącem. Ciemiączko tylne zarasta się dużo szybciej niż przednie i najczęściej zanika zupełnie już między 6. a 8. tygodniem życia.
Zarasta ciemiączko przednie
W bardzo rzadkich przypadkach zdarza się, że ciemiączko przednie wraz ze szwami czaszkowymi zarasta zbyt szybko i ogranicza w ten sposób prawidłowy wzrost i rozwój mózgu. Mówi się wówczas o kraniostenozie, czyli chorobie, polegającej na braku możliwości powiększenia się obwodu główki. Jej następstwem mogą być poważne zmiany neurologiczne, dlatego też niezbędne jest leczenie operacyjne.
Wygląd ciemiączka zapadniętego i wklęsłego
Obserwacja ciemienia przedniego u niemowlaka może dostarczyć pediatrze dużo cennych informacji o stanie zdrowia małego pacjenta. Ciemiączko zapadnięte, wklęsłe może być objawem odwodnienia u niemowlaka, a wypukłe i tętniące w połączeniu z wysoką gorączką może świadczyć o zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych. Jeśli ciemię jest wypukłe, ale nie występuje gorączka i pulsowanie, to można podejrzewać wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego, co z kolei może wskazywać na inne niebezpieczne schorzenia.
Pulsujące ciemiączko
Jest oznaką wzrostu ciśnienia wewnątrzczaszkowego u niemowlaka.
Bez obaw!
Wiele zwłaszcza młodych mam obawia się, że w trakcie codziennej pielęgnacji uszkodzi ciemiączko. Nic bardziej mylnego! Ciemiączko można dotykać a codzienna pielęgnacja główki maluszka czy zakładanie czapeczki nie grozi jego uszkodzeniem. Błona, z której jest zbudowane, jest naprawdę bardzo mocna i może ochronić noworodka nawet przed ciekawskimi paluszkami starszego rodzeństwa (choć oczywiście nie zachęcaj do eksperymentów!).