Wcześniak to maleńki człowiek, który z różnych przyczyn przyszedł na świat zbyt wcześnie. Mianem tym określa się noworodki urodzone między 26. a 37. tygodniem ciąży, natomiast skrajne wcześniaki to maleństwa urodzone przed ukończeniem 25. tygodnia ciąży.
Co to jest wiek skorygowany?
Widok maleństwa otoczonego mnóstwem kabli i różnego rodzaju monitorów nie należy do przyjemnych, ale czasem jest konieczny. Współczesna medycyna jest w stanie uratować takie dzieci, ale pobyt w szpitalu trwa zazwyczaj kilka miesięcy, a czas ten jest pasmem wzlotów i upadków, smutków i radości, motywujących osiągnięć i dołujących niepowodzeń.
Na szczęście te maleńkie i kruche istotki niejednokrotnie zadziwiają swoją niesamowitą wolą walki i chęcią do życia zarówno swoich rodziców, jak i wykwalifikowaną kadrę medyczną. Stan zdrowia urodzonego przedwcześnie maluszka uzależniony jest od tego, ile czasu spędził on w łonie matki i jakie był przyczyny przedwczesnego porodu.
W artykule dowiesz się:
Jak wygląda wcześniak?
Wszystko zależy od tego, w którym tygodniu ciąży maleństwo przyszło na świat. Prawidłowa ciąża trwa od 38 do 42 tygodni, a okres ten potrzebny jest do prawidłowego rozwoju płodu w łonie matki. Skrócenie tego okresu wiąże się z tym, że maleństwo przychodzi na świat nie w pełni rozwinięte – wymaga specjalistycznej aparatury, czujników, rurek i intensywnej opieki na wielu płaszczyznach. Od rodziców natomiast wymaga cierpliwości, wytrwałości i wiary w to, że ich maleństwo sobie poradzi.
Zobacz: Jak i co ile karmić wcześniaka?
CECHY CHARAKTERYSTYCZNE WCZEŚNIAKÓW:
- waga poniżej 2500 g – rozbieżność wagowa w przypadku wcześniaków jest olbrzymia i waha się od 500 do 2500 g. W porównaniu z dziećmi urodzonymi o czasie wcześniaki są dużo mniejsze i lżejsze.
- skóra prawie przezroczysta, cienka, pokryta meszkiem płodowym (lanugo), przez skórę prześwitują naczynia krwionośne
- twarzyczka mała, pomarszczona (tzw. starcza) – przypomina buzię starego człowieka
- nieproporcjonalna budowa ciała – duża główka w stosunku do reszty ciała, małe i chude rączki i nóżki, długi tułów
- mniejsza ilość tkanki podskórnej
- narządy płciowe nie są w pełni wykształcone – u dziewczynek: srom ziejący, wargi sromowe większe nie okrywają mniejszych, u chłopców: brak jąder w worku mosznowym
- miękkie paznokietki
- pępek blisko spojenia łonowego
- brak odporności na infekcje – skłonność do zakażeń
- znacznie mniejsze możliwości adaptacyjne w porównaniu z noworodkami donoszonymi
- mniejsze napięcie mięśniowe
- słabo wykształcona koordynacja ssania i połykania
- skłonność do zachłystywania i wymiotów podczas karmienia
- mała ruchliwość
- senność – wcześniaki prawie całe dnie i noce przesypiają
- niedojrzałość nerwowa
- niedojrzałość oddechowa – skłonność do niedodmy i bezdechów
- podatność na przegrzanie i wyziębianie
- niedojrzałość pokarmowa
- upośledzenie termoregulacji
- skłonność do niedokrwistości i krzywicy
Każdy dodatkowy tydzień ciąży zwiększa szanse przeżycia wcześniaka
Im dłużej będzie trwała ciąża, tym maleństwo będzie miało większe szanse na przeżycie i prawidłowy rozwój. Wymienione powyżej cechy i natężenie ich wystąpienia zależą od wielu czynników – głównie jednak od wieku płodu w momencie zakończenia ciąży. Współczesna medycyna potrafi utrzymać przy życiu nawet maleństwa urodzone w 22. tygodniu ciąży, jednak szanse na przeżycie mają głównie dzieci urodzone po 24. tygodniu ciąży.
Im młodszy wcześniak, tym większe prawdopodobieństwo niepowodzenia – noworodki przedwcześnie urodzone są maleńkie, niedojrzałe, borykają się z problemami i konsekwencjami niedotlenienia, a do tego niektóre z nich obarczone są wadami wrodzonymi.
Maluchy takie wymagają specjalistycznego nadzoru wykwalifikowanej kadry medycznej. Umieszczane są więc na Oddziale Intensywnej Opieki Neonatologicznej, wyposażonym w specjalistyczny sprzęt ratujący ich życie.
Wcześniak urodzony w 34 tygodniu ciąży
Wcześniaki urodzone między 33. a 35. tygodniem ciąży z reguły nie mają większych problemów zdrowotnych, wymagają co prawda szczególnej opieki i wnikliwej obserwacji, ale mogą przebywać na zwykłym oddziale neonatologicznym, czyli tam, gdzie przebywają wszystkie noworodki donoszone. W najlepszej sytuacji znajdują się wcześniaki urodzone między 35. a 37. tygodniem ciąży – zazwyczaj wymagają tylko kilkudniowego pobytu w inkubatorze i obserwacji lekarskiej – po czym, jeśli lekarze nie stwierdzą żadnych nieprawidłowości, mogą opuścić szpital.
Wcześniaki nie są wystarczająco przygotowane do życia poza łonem matki, dlatego natychmiast po urodzeniu umieszczane są w inkubatorze, gdzie panuje stała temperatura i odpowiednia wilgotność powietrza. Niektóre maluchy rodzą się z wadami układu oddechowego i krążeniowego, wymagają więc monitorowania pracy serca, płuc, nerek, a niekiedy także podłączenia do respiratora – urządzenia wspomagającego oddychanie. Ważne jest, aby organizm maluszka był prawidłowo dotleniony, gdyż konsekwencjami niedotlenienia mogą być:
- nieprawidłowy rozwój psychoruchowy,
- dziecięce porażenie mózgowe,
- wodogłowie pokrwotoczne,
- uszkodzenie wzroku i słuchu,
- zaburzenia emocjonalne – nadaktywność i zaburzenia koncentracji.
Na szczęście wcześniaki mają olbrzymią plastyczność mózgu i zdolność do kompensacji. Funkcje uszkodzonych komórek nerwowych przejmują sąsiednie komórki, dzięki czemu los wcześniaków, które doznały uszkodzenia mózgu w wyniku, np. wylewu, nie jest przesądzony. W wielu przypadkach dzieci te mogą normalnie i samodzielnie funkcjonować w przyszłości.
Jak obliczyć i czym jest wiek skorygowany u wcześniaka?
Wcześniaki, ze względu na wcześniejsze przyjście na świat, pozbawione zostały możliwości prawidłowego rozwinięcia się w łonie matki. Dalszy rozwój następuje już poza nim w mniej sprzyjających warunkach. I choć personel medyczny robi, co może, by zrekompensować maleństwu ten trudny start, zbliżając warunki pobytu w inkubatorze do tych panujących w brzuchu mamy, to jednak daleko mu do osiągnięcia zamierzonego celu. Z wielu powodów jest to po prostu niemożliwe.
Wcześniak rozwija się znacznie wolniej w porównaniu z donoszonymi rówieśnikami, ponieważ urodził się od nich wcześniej. Aby być obiektywnym w ocenie rozwoju dzieci przedwcześnie urodzonych, należy brać pod uwagę tzw. wiek skorygowany. Jak go obliczyć? Należy odjąć od wieku rzeczywistego wcześniaka czas, który dzielił jego narodziny od terminu porodu, wyznaczonego przez lekarza prowadzącego.
Aby to lepiej zobrazować, posłużmy się przykładem: umiejętności 4-miesięcznego dziecka, urodzonego 2 miesiące za szybko, powinny być porównywalne z umiejętnościami dziecka 2-miesięcznego urodzonego w terminie. Dlaczego? Ponieważ tyle właśnie by miał, gdyby urodził się o czasie. Z tego właśnie powodu każdy noworodek przedwcześnie urodzony jest przez pewien okres opóźniony w rozwoju, ale w miarę dojrzewania organizmu wszelkie symptomy wcześniactwa powoli ustępują. Pocieszające jest to, że większość wcześniaków dogania swych rówieśników w pierwszym lub drugim roku życia.
Dotyk mamy
Dla wcześniaka dotyk i bliskość mamy są bardzo istotne. Są one co prawda utrudnione, ale czasami wystarcza sama obecność ukochanej osoby i jej znajomo brzmiący głos. Te na pozór mało znaczące aspekty potrafią zdziałać prawdziwe cuda! Spokój, uśmiech i pozytywne myślenie to kolejne ważne cechy rodziców przedwcześnie urodzonych maluszków!
Pamiętajmy, że złość, poczucie winy, pesymizm i strach to normalne emocje w tej trudnej sytuacji, ale stres z nimi związany nie wpływa korzystnie na stan wcześniaka. By rozładować napiętą sytuację, starajmy się jak najwięcej rozmawiać z bliskimi, a na pewno poczujemy się silniejsi i mocniejsi.
Jeśli to nie pomoże i nadal czujemy, że sytuacja nas przerasta – zwróćmy się o fachową pomoc. Stan zdrowia maleństwa powinien być dla nas sprawą priorytetową – musimy więc wziąć się w garść i spędzać z nim jak najwięcej czasu w dobrej kondycji psychicznej, z pozytywnym nastawieniem. Powinniśmy jak najwięcej do niego mówić, głaskać i dotykać jego rączek czy nóżek tak, by czuł naszą bliskość i obecność, a także miłość i troskę.
Jeśli maleństwo oddycha samodzielnie, a lekarz prowadzący wyrazi zgodę, możemy zdecydować się na tzw. kangurowanie. Polega ono na układaniu wcześniaka na nagim brzuchu mamy, z główką pomiędzy jej piersiami tak, by słyszał bicie jej serca, czuł jej zapach i ogrzewał się ciepłem jej ciała.
Kangurowanie zapewnia poczucie bliskości i bezpieczeństwa – działa uspokajająco i kojąco na maleństwo. Początkowo, kangurowanie wcześniaka może trwać kilka minut, ale z biegiem czasu okres ten można wydłużyć nawet do kilku godzin. Stwierdzono, że dzięki tej metodzie wcześniaki rosną i przybierają na wadze dwa razy szybciej, a co za tym idzie szybciej dochodzą do siebie, lepiej się rozwijają i wcześniej mogą opuścić mury szpitala.
Kiedy wcześniak może opuścić szpital ?
O tym, kiedy nasze maleństwo będzie mogło opuścić szpital, zawsze decyduje lekarz prowadzący. Najpierw jednak noworodek musi spełnić pewne kryteria:
- musi samodzielnie oddychać
- musi samodzielnie ssać
- jego waga musi przekroczyć 2 kg
Wypis wcześniaka ze szpitala może nastąpić po kilku dniach lub po kilku miesiącach. Wszystko zależy od jego stanu zdrowia i postępów w leczeniu. Wiadomo, że wcześniaki urodzone w 24. tygodniu ciąży wymagają dłuższego leczenia i spędzą w szpitalu znacznie więcej czasu niż te, które przyszły na świat miesiąc za szybko.
Rodzice przedwcześnie urodzonych dzieci czekają na moment wyjścia ze szpitala jak na najpiękniejszy dzień w ich życiu. Jednak oprócz nieopisanej radości, wyjście ze szpitala budzi w nich także lęk i paniczny strach. Mieszane uczucia pojawiają się głównie dlatego, iż rodzice nagle zdają sobie sprawę z tego, że od tej chwili sami muszą decydować o swoim dziecku i właśnie na nich spada cała odpowiedzialność za pielęgnację niemowlaka i opiekę nad maluszkiem. Obawy te są w pełni uzasadnione, bo opieka nad wcześniakiem to dla początkujących rodziców nie lada wyzwanie. Ale spokojnie – z dnia na dzień będzie coraz lepiej
Przy wypisie rodzice otrzymają dokładne informacje, dotyczące opieki nad ich dzieckiem. Zostaną poinformowani, jak mają się nim zajmować i na co zwracać uwagę. Dowiedzą się, jakie badania diagnostyczne i wizyty kontrolne muszą odbyć (m.in. wizyta w poradni dla wcześniaków, u neurologa, u fizjoterapeuty). Opieka nad wcześniakiem wymaga cierpliwości, wytrwałości i ostrożności, ale także zaznajomienia się z kilkoma istotnymi zasadami.
Zasady dotyczące opieki nad wcześniakami po wyjściu ze szpitala:
- Wcześniaki zazwyczaj śpią dużo więcej niż noworodki donoszone – są znacznie słabsze i trudniej im sprostać bodźcom z zewnątrz. Są jednak i takie, które są bardziej nerwowe, nadwrażliwe i niespokojne, przez co śpią mniej.
- Nie funduj maluszkowi dodatkowej porcji stresu i ryzyka infekcji w postaci odwiedzających gości. Najważniejszy jest zdrowy rozsądek, więc zrezygnuj z tłumów gości i przełóż to na późniejszy okres. Absolutnie nie wpuszczaj gości z katarem czy kaszlem – mogłoby bardzo zaszkodzić maluszkowi!
- Nie ma żadnych przeciwwskazań, by odwlekać w czasie spacery. O ile pogoda na to pozwala, możesz wyjść z wcześniakiem na spacer, tak samo jak z noworodkiem donoszonym.
- Unikaj dużych skupisk ludzi.
- Noś i układaj maluszka na różne sposoby – nie bierz go tylko na jedną rękę i nie układaj tylko na wznak, ponieważ dzieci przedwcześnie urodzone narażone są na występowanie zjawiska asymetrii ciała. Kładąc i nosząc maluszka na różne sposoby, przeciwdziałasz temu. (Uwaga! Jeśli fizjoterapeuta zaleca wspomaganie tylko jednej strony, np. z powodu już występującej asymetrii, to bezwzględnie musimy tego przestrzegać!)
- Zawsze myj ręce po wyjściu z toalety, po powrocie do domu, po kontakcie ze zwierzętami, po czyszczeniu nosa i krojeniu mięsa.
- Utrzymuj nieco wyższą temperaturę w mieszkaniu niż zalecaną w przypadku noworodków donoszonych – ok. 21-23°C.
- Przez kilka pierwszych dni owijaj maluszka w rożek lub kocyk – dzięki temu będzie czuł się bezpieczniej i pewniej.
- Nie wykonuj przy maluszku gwałtownych ruchów, nigdy nie podnoś go znienacka i zawsze przytrzymuj jego główkę.
- Nie noś maluszka tyłem do siebie – unikniesz w ten sposób nadmiernego napięcia i odginania ciała.
- Podczas przewijania nie unoś pupy maluszka do góry, tylko odwróć ją w celu wytarcia chusteczkami i wsunięcia świeżej pieluszki.
- Nie pal papierosów i nie pozwalaj nikomu palić w obecności maleństwa – może to spowodować trudności w oddychaniu, spowolnić jego rozwój lub osłabić odporność!
Ciężkie chwile, które przeżywają rodzice wcześniaków sprawiają, że więź między nimi jest wyjątkowa, a przywiązanie jednych do drugich niesłychane. Doceniają oni każdą chwilę, która została im dana inaczej niż pozostali rodzice. Dostrzegają znacznie więcej, cieszą się każdą drobnostką, każdym osiągnięciem i choćby najmniejszym postępem. Kochają dziecko nie za to jakie jest, ale za to, że w ogóle jest! Otaczając dziecko troską i miłością, umożliwiają mu dalszy rozwój w spokojnej atmosferze i poczuciu bezpieczeństwa. A większość wcześniaków przezwycięża początkowe trudności i rozwija się prawidłowo.
Osoby które odwiedziły tą stronę znalazły ją szukając:
- wcześniak 33 tydzień
- jak wygląda wcześniak
- wcześniaki 26 tydzień
- 33 tydzień ciąży
- wcześniak 33 tydzień szanse
- 24 tydzień ciąży
- DZIECKO URODZONE W 33 TYGODNIU