Atopowe zapalenie skóry u niemowląt – leczenie i pielęgnacja AZS

Jeśli na skórze Twojego dziecka pojawiły się krostki, wykwity lub plamy i towarzyszy im nasilony, uporczywy świąt, jak najszybciej skonsultuj się z dermatologiem. Objawy te mogą bowiem świadczyć o tym, że Twój maluch cierpi na atopowe zapalenie skóry. Jeśli diagnoza się potwierdzi, trzeba jak najszybciej wdrożyć leczenie.

---

Podczas wizyty specjalista zbierze szczegółowy wywiad, przeprowadzi badanie fizykalne, postawi diagnozę i rozpocznie odpowiednie leczenie. W razie wątpliwości lub w celu potwierdzenia diagnozy lekarz może zlecić wykonanie badania krwi na poziom przeciwciał IgE, skierowanych przeciwko konkretnym alergenom.

Leczenie AZS zależy od wieku pacjenta, stopnia nasilenia zmian, ich charakteru oraz czynników wywołujących stan chorobowy. Odpowiednie postępowanie i stosowanie się do zaleceń lekarskich złagodzą przykre dolegliwości i spowodują ustąpienie objawów choćby na pewien czas.

Musisz wiedzieć, że AZS to choroba przewlekła – w trakcie jej przebiegu napotkasz zarówno okresy zaostrzeń, jak i remisji (cofnięcia, uśpienia). Choroba ta ma tendencję do nawrotów nawet po bardzo długim okresie bezobjawowym.

Leczenie AZS u dziecka

Leczenie składa się z kilku elementów i z reguły trzeba działać na kilku płaszczyznach.

Dieta eliminacyjna

Polega na eliminacji konkretnych alergenów, powodujących reakcję alergiczną. Znalezienie „winowajcy” nie jest łatwe. Zabiera sporo czasu, a do tego wymaga spostrzegawczości, systematyczności i prowadzenia ciągłych obserwacji. Zapobieganie kontaktom z alergenami zdecydowanie ogranicza dolegliwości i ułatwia leczenie, dlatego musisz wykluczyć je z menu malucha i wprowadzić dietę dopasowaną do potrzeb i wymagań małego alergika. Do najczęstszych alergenów zalicza się:

• białko mleka krowiego
• jaja
• ryby
• wołowinę
• cielęcinę
• kakao
• pszenicę

Jeśli Twoje dziecko ma stwierdzoną alergię na białko mleka krowiego, to bezwzględnie musisz wyeliminować z jego diety wszystkie produkty mleczne (mleko, jogurty, serki itp.) oraz te, które w swym składzie zawierają mleko lub jego pochodne. Jeśli maluch uczulony jest na jaja, eliminujesz wszystkie produkty zawierające jaja. Sprawa wcale nie jest taka łatwa, na jaką wygląda. Na rynku jest olbrzymia ilość produktów zawierających składniki, których w ogóle się tam nie spodziewamy. Mleko lub serwatkę znajdziemy w większości wędlin, parówek, ciastek, lodów, pieczywie itd. Zatem dopiero po przeczytaniu etykiety możemy być w 100% pewni, że w danym produkcie nie ma czynnika alergizującego (np. mleka).

Jeśli karmisz malucha piersią, to dieta eliminacyjna obejmuje również Ciebie. Musisz wykluczyć ze swojego menu wszystkie składniki, które szkodzą Twojemu dziecku. Z reguły wyklucza się wszystkie pokarmy silnie uczulające (wymienione wyżej). Jeśli eliminacja przynosi widoczne efekty, powinnaś pozostać na tej diecie aż do momentu odstawienia dziecka od piersi. Nie możesz jednak zapominać o dostarczaniu swojemu organizmowi wapnia – mleko i jego przetwory zastąp mlekiem sojowym lub łykaj tabletki zawierające wapń. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule Dieta bezmleczna.

Jeśli karmisz malucha butelką, musisz zamienić zwykłe mleko modyfikowane na preparat mlekozastępczy, np. Bebilon pepti, Nutramigen.

Rozszerzanie diety dziecka powinno być przeprowadzone bardzo ostrożnie i stopniowo. Każdy nowy produkt wprowadzaj pojedynczo, zachowując tygodniowy odstęp. Jeśli po tygodniu podawania nowego produktu nic się nie dzieje, możesz wprowadzić kolejny. Jeśli jednak doszło do reakcji skórnej lub zaostrzenia objawów, natychmiast wyeliminuj „winowajcę” z diety malca i długo do niego nie wracaj.

Eliminacja czynników drażniących, prowokujących powstawanie atopii.

Polega na wyeliminowaniu z otoczenia dziecka uczulających alergenów i środków drażniących. Jeśli Twój maluch ma stwierdzoną alergię (np. na roztocza kurzu, pleśń, środki pielęgnacyjne, detergenty lub sierść zwierzęcą) to dla jego zdrowia i komfortu musisz jak najszybciej wprowadzić konieczne zmiany w jego otoczeniu. Musisz zadbać o to, aby w jego środowisku było czysto i sterylnie.

• usuń dywany, wykładziny, ciężkie zasłony i grube firany, będące siedliskiem kurzu i roztoczy;
• usuń stare gazety i bibeloty;
• ubrania dziecięce i pościel pierz w specjalnych płynach lub proszkach hipoalergicznych lub w płatkach mydlanych. Nie używaj zapachowych płynów zmiękczających;
• ogranicz do minimum ilość pluszowych zabawek – te, które muszą zostać, pierz często w łagodnych proszkach przeznaczonych dla niemowląt;
• zrezygnuj z ubranek wełnianych i syntetycznych – wybieraj tylko te ze 100% bawełny;
• wprowadź kategoryczny zakaz palenia papierosów w towarzystwie malca i w jego otoczeniu;
• unikaj kontaktów malca ze zwierzętami futerkowymi (psy, koty, króliki, świnki morskie);
• dopilnuj, aby dziecko nie spało pod kołdrą z wełny lub pierza. Jego pościel powinna być ze 100% bawełny – pierz ją w wysokiej temperaturze (co najmniej 60°C);
• nie sprzątaj w obecności dziecka, ponieważ podczas tej czynności następuje intensywne unoszenie się roztoczy kurzu domowego w powietrzu;
• często wietrz mieszkanie, nie przegrzewaj pomieszczeń;
• często odkurzaj – najlepiej na mokro, dzięki temu kurz nie będzie krążył w powietrzu;
• ogranicz stosowanie perfum w obecności dziecka.

Odpowiednia pielęgnacja skóry niemowlaka

Jest najskuteczniejszym i niezastąpionym elementem leczenia. Polega na odpowiednim nawilżaniu i natłuszczaniu skóry za pomocą specjalnych aptecznych środków, tzw. emolientów (z łac. emollire – zmiękczać). Ich zadaniem jest utrzymanie prawidłowego nawilżenia skóry, dzięki czemu zostaje ograniczone wchłanianie alergenów przez naskórek. Poza tym emolienty biorą udział w odbudowywaniu uszkodzonego płaszcza lipidowego skóry, uzupełniają niedobory lipidów i redukują uporczywy świąd.

Emolienty występują pod różnymi postaciami, co umożliwia dopasowanie do indywidualnych potrzeb każdego dziecka (i rodzica). Dostępne są w aptekach bez recepty w postaci:

• maści (np. lakobaza, diprobaza)
• olejków do kąpieli
• kremów
• balsamów
• mleczek
• emulsji
• żeli
• płynów do kąpieli

Najbardziej znane firmy, oferujące preparaty do pielęgnacji atopowej skóry niemowlaka to:

• Emolium
• Oilatum
• Balneum
• Lipikar
• Iwostin
• Physiogel
• Atoderm
• Exomega
• Atoperal

Preparaty te powinnaś stosować 3-4 razy dziennie i to nie tylko w stanach nasilenia lub zaostrzenia przykrych dolegliwości. Powinnaś używać ich również w okresie bezobjawowym, czyli wtedy, kiedy skóra wygląda zdrowo. Dzięki temu wydłużysz okres remisji (uśpienia) choroby, a może nawet zapobiegniesz jej nawrotom.

Pamiętaj o prawidłowym wycieraniu skóry po kąpieli. Rób to delikatnie i ostrożnie. Po osuszeniu użyj odpowiedniego preparatu do pielęgnacji skóry atopowej.

Leczenie przeciwzapalne – leczenie AZS sterydami

Konieczność stosowania preparatów przeciwzapalnych zachodzi w okresie zaostrzenia zmian zapalnych, w przypadku pojawienia się ognisk zapalnych przebiegających z tworzeniem świądowych grudek czy z lichenizacją (pogrubieniem skóry w wyniku drapania i przewlekłego stanu zapalnego).

W grupie leków przeciwzapalnych znajdują się głównie preparaty sterydowe, charakteryzujące się różną siłą działania. Działają bardzo szybko, przynosząc pacjentowi ulgę w krótkim czasie. Niestety ich stosowanie obarczone jest ryzykiem występowania skutków ubocznych, dlatego też powinny być stosowane tylko pod ścisłym nadzorem lekarza. Dermatolog dobierze odpowiedni lek, dostosowując go do indywidualnych potrzeb małego pacjenta.

Preparaty kortykosteroidowe powinny być stosowane przez możliwie najkrótszy czas. Są to syntetyczne odpowiedniki sterydów kortyzolu, wytwarzanych przez ludzki organizm – nie są więc dla nas substancją całkiem obcą.

Stosowanie maści i kremów zawierających kortykosteroidy pozwala na opanowanie alergicznego zapalenia skóry dziecka. Wymaga jednak przestrzegania pewnych zasad:

• stosować maksymalnie 3 razy dziennie;
• aplikować na niewielkich powierzchniach skóry;
• u dzieci do 2 lat nie wolno ich stosować na fałdy skórne i okolice odbytu (wchłanianie leku z tych miejsc jest znacznie większe niż z pozostałych);
• nakładać jak najcieńszą warstwę;
• na okolice twarzy stosować bardzo ostrożnie;
• stosować możliwie najkrócej.

Inhibitory kalcyneuryny – to leki o działaniu immunomodulującym, należące do nowej i bardziej bezpiecznej grupy leków przeznaczonych do stosowania zewnętrznego. Istotną różnicą jest to, że leki te można stosować profilaktycznie w celu zapobiegania nasileniom objawów choroby.

Leczenie przeciwbakteryjne atopowej skóry dziecka

Lekarz może zlecić leczenie antybiotykiem jeśli skóra uległa zakażeniu bakteryjnemu (np. gronkowcem), co w przypadku AZS jest dość częste.

Choć to bakterie są głównym zagrożeniem dla skóry atopowej, nie zapominaj o możliwości zakażenia wirusami – one także mogą (czasem nawet bardzo poważnie) zakłócić przebieg choroby.

Leczenie przeciwhistaminowe skóry u dziecka

Polega na łagodzeniu i zapobieganiu uporczywemu świądowi, który towarzyszy atopowemu zapaleniu skóry. Niektóre leki przeciwhistaminowe, zwłaszcza te nowej generacji, wykazują dodatkowo działanie uspokajające, dzięki czemu maluszkowi łatwiej jest się wyciszyć i zasnąć. To bardzo ważne, ponieważ u dzieci z AZS świąd nasila się nocą, co prowadzi do bezsenności i rozdrażnienia.

Pamiętaj!!!

Maluch w trakcie nasilenia objawów odczuwa świąd, z którym nie poradziłby sobie nawet dorosły. Nie dziw się więc, kiedy w ruch idą jego paznokcie – to silniejsze od niego. Jedyne, co możesz w tej chwili zrobić, to zadbać o to, by jego paznokcie były krótko obcięte, bez zadziorów i nierówności.

Postępowanie dietetyczne – probiotyki

Podając swojemu dziecku probiotyki, możesz ograniczyć rozwój reakcji alergicznych w dalszych etapach jego życia. Bakterie obecne w probiotykach zasiedlają przewód pokarmowy i korzystnie wpływają na rozwój układu immunologicznego. Przy stosowaniu probiotyków możliwa jest pewna kontrola reakcji alergicznych, ponieważ ograniczamy prawdopodobieństwo ich rozwoju do minimum.

W leczeniu niemowląt chorych na AZS z rozpoznaną alergią IgE-zależną szczególne znaczenie mają szczepy bakterii Lactobacillus casei i Lactobacillus paracasei. Podawanie probiotyków w połączeniu z dietą eliminacyjną powoduje spadek dolegliwości u ponad 90% chorych.

---

Atopowe zapalenie skóry to choroba przewlekła i niestety może powracać (nawet po długim okresie remisji). U ok. 70% dzieci objawy ustępują dopiero w okresie dojrzewania. Mimo to ich skóra nadal jest sucha i wrażliwa, przez co istnieje duże ryzyko nawrotu – wystarczy zaniedbać pielęgnację skóry lub wystawić ją na czynniki drażniące czy alergizujące i… AZS gotowe!!!

Dobra rada – Zapoznaj się z zasadami postępowania i ściśle ich przestrzegaj – to jedyna droga do pokonania AZS niemowlaka!

---

Podobne artykuły:

• Drugi miesiąc życia niemowlaka
• Zielona kupka u niemowlaka
• Produkty zakazane w diecie karmiącej mamy
• Kiedy i jak obciąć paznokcie noworodkowi?
• Ciemieniucha u niemowlaka – co robić?
• Najczęstsze choroby skóry u noworodków i niemowląt

Osoby które odwiedziły tą stronę znalazły ją szukając:

• atopowe zapalenie skóry jak leczyć
• krem do skóry atopowej
• atopowe zapalenie skóry u niemowlaka
• atopowe zapalenie skóry niemowlę
• domowe sposoby na atopowe zapalenie skóry